सेंट ॲन्स चर्च

 विविध धर्मांची प्रार्थनास्थळे आणि प्रतिके सामान्य माणसांनासुद्धा ओळखता येतात.

पुणे कॅम्पात पुलगेट बस स्टँडच्याजवळ सोलापूर बझार येथले हे प्रार्थनास्थळ मात्र त्याला अपवाद असेल.

अगदी जवळ आल्यानंतरसुद्धा हे कोडे लवकर सुटत नाही, याचे कारण या वास्तूच्या प्रथमदर्शनी असणारे गोपुर शैलीचे बांधकाम.

त्याशिवाय समोरच्या खालच्या भागात असलेली नक्षीवजा कलाकुसर आणि गोपुराच्या केंद्रस्थानी असलेले कमळाच्या पाकळ्यांवर असलेले शिल्प या कोड्यात भर घालते.

वास्तूच्या कळसाच्या टोकाला असलेला छोटासा लाल रंगाचा क्रूस ही वास्तू म्हणजे एक ख्रिस्ती देऊळ आहे हे सांगत असतो.

पुण्यातील सोलापूर बझार येथील हे सेंट ॲन्स चर्च हे मात्र केवळ आपल्या वैशिष्ट्यपूर्ण गोपुर शैलीच्या वास्तुबाबतच प्रसिद्ध नाही.

या रोमन कॅथोलिक चर्चचे आणखी एक वैशिष्ट्य म्हणजे इथे दर रविवारी इंग्रजी भाषेशिवाय तामिळ भाषेतसुद्धा एक मिस्साविधी साजरा केला जातो.

पुणे आणि कोल्हापूर शहरांसह आणि चार महसूल जिल्ह्यांचा समावेश असलेल्या पुणे डायोसिस म्हणजे पुणे धर्मप्रांतातील काही अगदी मोजक्या चर्चेसमध्ये तामिळ भाषेत प्रार्थनाविधी होत असतो.

आता या चर्चमधल्या गोपुर बांधकामशैलीविषयी.

पुण्यात पहिले चर्च बांधले गेले ते सवाई माधवराव पेशवे यांनी १७९२ साली दिलेल्या जमिनीवर. पेशव्याच्या सैन्यात असलेल्या पोर्तुगालच्या ताब्यात असलेल्या गोव्यातील पोर्तुगीज अधिकारी आणि सैनिकांसाठी हे चर्च बांधले गेले तेव्हा साहजिकच ते युरोपियन बांधकाम शैलीत होते.

क्वार्टर गेटला सेंट ऑर्नेलाज स्कुलच्या आवारात असलेले हे अवर लेडी ऑफ इम्यॅक्युलेट कन्स्पेशन चर्च हे आज `सिटी चर्च' या छोट्याशा आणि सर्वांना कळेल अशा नावानेच ओळखले जाते.

मुंबई आणि वसई वगळता महाराष्ट्रातील हे सिटी चर्च सर्वात जुने चर्च.

त्यानंतर पुणे शहरात बांधली गेलेली सर्वच विविध रोमन कॅथोलिक आणि प्रोटेस्टंट चर्चेस पाश्चात्य गॉथिक बांधकाम शैलीत आहेत.

स्वातंत्र्यानंतर सोलापूर बझार परिसरात नवे चर्च बांधताना मूळचे युरोपियन असलेल्या येशूसंघीय किंवा जेसुईट फादरांनी मात्र भारतीय बांधकाम शैलीचा वापर केला.

गोपुर शैलीतील हे सेंट ॲन्स चर्च नावाचे हे देऊळ अशाप्रकारे १९६२ साली उभे राहिले.

हे चर्च जर्मन फादर जॉन बाप्टिस्ट हॅश (मृत्यू १९८९) यांनी बांधले. या परिसरात त्यांनी तामिळ माध्यमाची प्राथमिक शाळासुद्धा सुरु केली होती.

फादर हॅश स्वतः उत्तम तामिळ बोलत. तामिळ शिकण्यासाठी ते चेन्नई येथे काही वर्षे राहिले होते. पुण्यातच त्यांचे निधन झाले आणि हडपसर येथे त्यांची कबर आहे.

स्थानिक वास्तुपरंपरेनुसार आणि प्रतिकांनुसार प्रार्थनास्थळांचे बांधकाम हा कॅथोलिक चर्चच्या सांस्कृतीकरण किंवा inculturation चा भाग असतो, त्यात विशेष असे काही नाही

सेंट ॲन ही येशू ख्रिस्ताची आजी, मदर मेरी किंवा मारीयाची आई.

या गोपुराच्या प्रथमदर्शनी भागाच्या अगदी मध्यवर्ती ठिकाणी कमळाच्या पाकळ्यांवर काचेने आच्छादित असलेले एक शिल्प आहे.

सेंट ॲन आपल्या लहानग्या मुलीकडे - मदर मेरीकडे - प्रेमभावनेने पाहत आहे असे हे शिल्प आहे.

आता या चर्चमध्ये तामिळ भाषेत होणारा रविवारचा मिस्साविधी.

पुण्यातल्या या चर्चमध्ये तामिळ लोकांसाठी त्यांच्या तामिळ मातृभाषेत दर रविवारी सकाळी सात वाजता प्रार्थनाविधी होतो.

जगभरातील प्रत्येक चर्चच्या सदस्यांची एक आगळीवेगळी ओळख असते. सेंट ॲन्स चर्चसुद्धा त्याला अपवाद नाही.

या परिसरातील अनेक कॅथोलिक लोक मूळचे तामिळनाडू येथील आहेत. अशीच स्थिती खडकीच्या सेंट इग्नेशियस चर्च आणि इतर काही चर्चेसची आहे.

त्यामुळे येथे दर रविवारी तामिळ भाषेत प्रार्थना होते, त्यासाठी इतर चर्चमध्ये असणारे तामिळ भाषक धर्मगुरु खास बोलावले जातात. फादर रॉक अल्फान्सो हे सेंट ॲन्स चर्चचे धर्मगुरु आहेत.

ख्रिस्ती धर्मात चर्चमध्ये नेहेमीच सामुदायिक प्रार्थना होत असते, कॅथोलिक चर्चमध्ये या उपासनेला Holy Mass किवा मिस्साविधी (प्रभुभोजन) म्हणतात.

Missa हा मूळचा लॅटिन शब्द. रविवारच्या मिस्साविधीला चर्चच्या सर्व सदस्यांनी हजर राहावे अशी अपेक्षा असते. इस्लाम धर्मात जसे शुक्रवारच्या प्रार्थनेला महत्वाचे स्थान आहे तसेच

सेंट ॲन आणि सेंट जोकीम यांचा २६ जुलै रोजी असणारा सण आजीआजोबांचा - ग्रॅन्डपॅरेन्ट्स डे - म्हणून साजरा केला जातो.

यावर्षी सोलापूर बझार इथले हे सेंट ॲन्स चर्च पुढील रविवारी, २८ जुलै रोजी, सेंट ॲनचा सण -फेस्त - साजरा करणार आहे.

पुणे धर्मप्रांताचे बिशप जॉन रॉड्रीग्स या सणाच्या मिस्साविधीचे मुख्य पुरोहित असतील.

Camil Parkhe, July 20, 2024

 Our Lady of Immaculate Conception  मारियेच्या निष्कलंक गर्भसंभवाचा सण किंवा फेस्त

 आज ८ डिसेम्बर आवर लेडी ऑफ इम्यॅकुलेट कन्सेप्शन (मारियेच्या निष्कलंक गर्भसंभवाचा) सण किंवा फेस्त.

पुण्यातल्या सिटी चर्चचे ` आवर लेडी ऑफ इम्यॅकुलेट कन्सेप्शन चर्च' हे अधिकृत नाव. माधवराव पेशवे यांनी १७९२साली दिलेल्या जमिनीवर क्वार्टर गेट येथे बांधण्यात आलेले हे चर्च पुण्यातले, पश्चिम महाराष्ट्रातले सर्वात जुने चर्च.

गोव्यात पणजीतले चर्चसुद्धा आवर लेडी ऑफ इम्यॅकुलेट कन्सेप्शन चर्च' आहे. गोव्यात पणजीला आलेल्या कुठल्याही व्यक्तीने टेकडीवरचे हे चर्च पाहिलेले असतेच.

या दोन्ही चर्चचा आज सण.

अँजेलो डी फोन्सेका यांनी भारतीय शैलीतील १९५४ साली रेखाटलेले मदर मेरी किंवा मारियामातेचे हे आणखी एक सुंदर चित्र. सौजन्य पुन्हा एकदा गोव्यातले पत्रकार मित्र Vivek Menezes

Boas Festas ! Happy feast to all !!

Pune Pimpri Chinchwad Cemeteries - too small, too few, too far

Cemeteries - too small, too few, too far

 Sakal Times

CAMIL PARKHE

The number of cemeteries for the Christian community in Pune and Pimpri Chinchwad have remained the same although the population of Christians in the city has increased during the past few decades. This has posed a problem for the members of the community who are forced to travel long distances to bury their dear ones.

Dapodi is the only burial ground available to the sizable Christian community in Pimpri Chinchwad and Khadki.

The other burial grounds are located at Hadapsar, Yerawada, and near the Holkar Bridge. Farther away, there is one more Christian cemetery in the jurisdiction of the Dehu Road Cantonment Board.

There is another cemetery – the War Cemetery in Khadki, but no fresh burials are allowed here. It was created to bury the remains of mostly Allied army combatants killed during the second World War and is more of a memorial.

All the cemeteries in Pune and Pimpri Chinchwad, barring the City Church cemetery at Nanapeth, are open to all Christians - Catholics as well as Protestants.

The burial grounds in Dapodi and Hadapsar have been existing since the British days and today these lands are owned by the civic bodies. These cemeteries are managed by committees having representatives of various Christian sects.

The permission for burial at the various cemeteries is given only on presentation of the death certificate issued by civic bodies and a letter from the representative of the church to which the deceased person belonged.

Due to the space crunch, the practice of selling land for construction of a tomb over the grave has been discontinued at all the cemeteries.

Encroachments on the periphery of burial grounds is another problem faced by almost all cemeteries as there are no resident care takers at these sites.

The area of the Dapodi cemetery shrunk a couple of years back when a portion of the graveyard was acquired for the widening of the Pune-Mumbai highway.

Fr Clement Raj, parish priest of St Ignatius Church in Khadki, said that Dapodi cemetery had also lost some land due to encroachments.

Unlike all other cemeteries, the City Church cemetery is used to bury only those belonging to the City Church parish and also Goans belonging to any parish in the city.

Explaining this peculiarity, City Church parish priets Fr Joe D’Souza said that the City Church, built in 1852, is the oldest church in the city and it also happens to be the only church in Maharashtra which came under the jurisdiction of the Goa diocese.

The cemetery was the property of the City Church and its parishioners were all Goans and therefore, for over a century, only Goans were buried there. In the recent past, this custom had created a conflict among the Goan and non-Goan parishioners of the church and therefore the cemetery was thrown open to all those belonging to this church.

Fr D’Souza said that due to the shrinking space at the burial ground, the church no longer permits permanent graves at the cemetery.

“The problem has become so acute that we do not allow anyone to build a permanent tomb even if the person is willing to offer Rs 50,000,” said the parish priest.

For the past few years, the City Church cemetery has been forced to follow the practice of using graves that are more than three years old for fresh burials. However, some very old tombs continue to exist in the cemetery. “It is difficult for the Church administration to seek removal of these very old graves as it is a sensitive issue,” said Fr D’Souza.

A Christian cemetery on an acre of land near Vadgaonsheri, given by the Pune Municipal Corporation, was dedicated by the Bishop of Pune on November 2, All Souls Day. The land on the banks of the Mula-Mutha was earmarked for cemetery for the past many years but no burials had taken place there due to some pending disputes, said Joe Kasbe, a local Christian leader.

Church welcomes cremation too

-Fr Joe Abraham, Chancellor of Pune diocese, said that the Catholic Church has no objection to people preferring cremation to burial as this solves the problem of space at the cemetery.

- There is no theological issue involved in this, Fr Abraham said, adding that “after cremation, the remains of the departed persons can be kept in niches on the compound walls of the cemetery.”

- Fr Abraham informed that at least three Catholics were cremated in Pune during the past decade. “The custom of cremation has been accepted more by Catholics in Mumbai,” he added.

Arrival of Christianity in Nizam's Hyderabad state

KmoJaJmdMo \$mXa Om{H$`a~m~m

(Am¡a§Jm~mX {OëømVrb {¼ñVr {_eZ H$m`© - B g.1892 nmgyZ)

H$m{_b nmaIo

5) h¡Xam~mXÀ`m {ZOm‘ g§ñWmZmV {¼ñVr Y‘m©Mo AmJ‘Z

`oey {¼ñVmMm {eî` Agboë`m g§V Wm°‘g `mZo H$oai amÁ`mV {¼ñVr Y‘m©Mm àgma Ho$bm. Ë`m‘wio {I«ñVr Y‘m©bm ^maVmV XmoZ hOma dfmªMr na§nam Amho. ‘Ü``wJrZ H$mimV nmoVw©JrOm§À`m AmJ‘ZmZ§Va {¼ñVr Y‘© Jmoì`mV Am[U ‘w§~B©Odi dgB© `oWo ê$Obm. g‘«mQ> AH$~amÀ`m Xa~mamVhr `oeyg§Kr` Y‘©Jwê§$Zr hOoar bmdbr hmoVr. ‘mÌ Ë`mH$mimV CÎma [h§XwñWmZmV {¼ñVr Y‘m©Mm àgma Pmbm Zmhr. {~«{Q>e Amnbm A§‘b qhXwñWmZmV àñWm{nV H$aÊ`mMm à`ËZ H$aV hmoVo Ë`m H$mimV XoemVrb gd©M amOo‘hmamOm§À`m g¡Ý`XimV {¼ñVr A{YH$mar dm g¡{ZH$ h‘Img Agm`Mo. `mn¡H$s H$mhr {~«{Q>e Va BVa OU Ë`mµH$mir nmoVw©JrOm§À`m A_bmImbr Agboë`m Jmoì`mVrb AgV. qhXwñWmZmV B©ñQ> B§{S>`m H§$nZrMm amÁ`H$ma^ma gwê$ Pmbm, Voìhm H§$nZrÀ`m g¡Ý`XimVhr AZoH$ àmoQ>oñQ>§Q> Am{U H°$Wmo{bH$ A{YH$mar Am{U g¡{ZH$ hmoVo. Ë`m‘wio `m OmJmoOmJÀ`m g¡Ý`XimV {‘{bQ>ar M°ßboZ åhUyZ {¼ñVr Y‘©Jwê§$Mr JaO ^mgy bmJbr. AemàH$mao XoemÀ`m gd© H$mZmH$monè`mVrb H±$ånmV {¼ñVr Y‘©Jwê§$Mo AmJ‘Z Pmbo. Ë`m {R>H$mUr ~m§YÊ`mV Amboë`m M°nob qH$dm MM©À`m ê$nmZo Ë`m {R>H$mUr gd©àW‘ {¼ñVr Y‘m©Mr JwT>r C^maÊ`mV Ambr.

hr {¼ñV‘§{Xao ~m§YÊ`mgmR>r ñWm{ZH$ amÁ`H$Ë`mªZr O‘rZOw‘bm Am[U AW© gmhmæ` CnbãY H$ê$Z {Xbo Ago C„oI AmT>iVmV. CXmhaUmW© -nwUo Y‘©J«m‘mVrb gdm©V OwZo {¼ñV ‘§{Xa Agbobo {gQ>r MM© ~m§YÊ`mgmR>r ‘hmXOr {e§Xo `m§Zr 1794 gmbr O‘rZ Am{U {ZYr nwadbm hmoVm.¹

nwÊ`mVrb {gQ>r MM©‘Ü`o Y‘©Jwê$ Agbobo ’$mXa bmonrg S>r H$m°Ýgogmd ho gZ 1812 À`m gw‘mamg Am¡a§Jm~mX `oWo ~m§Yboë`m M°nobbm (Y‘©Jwê§$Mo {ZdmgñWmZ Zgbobo N>moQ>o {¼ñVr XoD$i) ^oQ>r XoV AgV. Am¡a§Jm~mX Am{U OmbZm `oWrb g¡{ZH$s Vim§darb `wamo{n`Z Am{U qhXwñWmZr bîH$ar Am{U ‘wbH$s ì`º$s¨gmR>r Y‘©Jwê$ `m ZmË`mZo Vo Amnbo H$V©ì` nma nmS>V AgV. 1828 ‘Ü`o Jmoì`mÀ`m AmM©{~enm§À`m A{YH$mam§À`m AIË`marV Am¡a§Jm~mX Am{U OmbZm `m eham§gmR>r àË`oH$s EH$m Y‘©Jwê$Mr Zo‘UyH$ H$aÊ`mV Ambr.²

{ZOm‘mÀ`m h¡Xam~mX g§ñWmZmV {gH§$Xam~mX `oWo Wm°‘g {‘S>ëQ>Z `m àmoQ>oñQ>§Q> Y‘©Jwê$Zo 1814 ‘Ü`o MM©Mr ñWmnZm Ho$br. 1834 ‘Ü`o VoWrb g§V Om°Z MM©V’}$ Ë`m g§ñWmZmV g§V Om°Z J«°‘a ñH$yb hr n{hbr emim gwê$ H$aÊ`mV Ambr. {hM emim nwT>o h¡Xam~mX ao{gS>oÝgr ñHy$b åhUyZ AmoiIbr OmD$ bmJbr. gZ 1835 ‘Ü`o MM© Am°’$ B§½b§S>Zo {gH§$Xam~mXbm Amnbo g§ñWoMo ñWm{ZH$ ‘w»`mb` C^mabo. Ë`mH$mimV {ZOm‘r g§ñWmZmMmM ^mJ Agboë`m ‘amR>dmS>çmVrb Am¡a§Jm~mX Am{U OmbZm `oWo emIm gwê$ Ho$ë`m.

Aìdb {~«{Q>e Am‘XmZrÀ`m H$mimV h¡Xam~mXÀ`m {ZOm‘r g§ñWmZmV OZVobm CXy© `m àemgH$s` ^mfoÀ`m ‘mÜ`‘mVyZM {ejU ¿`mdo bmJV Ago. gZ 1880 nydu `m g§ñWmZmV qhXy g‘mOmbm {ejU XoUmar A{YH¥$V Aer EH$hr emim ZìhVr. {ZOm‘r gaH$mar CXy© emim§V Añn¥í`m§Zmhr àdoe Ago, emioVrb ‘wgb‘mZ {ejH$ Añn¥í`m§À`m ‘wbm§Zm ñn¥í` ‘wbm§À`m ~amo~a ~gdV `mMmhr gdU© nmbH$m§Zm amJ `oV Ago.<sup>3</sup> nU {ejU ¿`m`Mo Agë`mZo ‘wpñb‘ amÁ`H$Ë`mªnwT>o Ë`m§Mm ZmB©bmO hmoVm. nwT>o {¼ñVr {‘eZatZrhr Amnë`m emim§V ñn¥í`m§~amo~a Añn¥í`m§Zmhr àdoe {Xbm, Voìhmhr Cƒd{U©`m§Zm Amnbr ZmamOr bndVm Ambr Zmhr.

gmogm`Q>r ’$m°a Xr àmonoJoeZ Am°’$ Xr Jm°ñnob (EgnrOr) `m {‘eZar§À`m g§ñWoZo OmbZm `oWo H$m`© gwê$ Ho$bo. {‘eZatÀ`m emim§V gd© OmVrY‘m©À`m ‘wbm§Zm {eH$dbo OmV Ago. H°$Wmo{bH$ Am{U àmoQ>oñQ>§Q> {‘eZar§À`m ‘amR>dmS>çmVrb AmJ‘Zm‘wio VoWrb X{bV ‘wbm§Zm àW‘V:M {ejUmMo XadmOo Iwbo Pmbo. gZ 1862 nmgyZ OmbÝ`mV aoìh. Zmam`Uemór eofmÐr `m§Mr Y‘©Jwê$ åhUyZ Zo‘UyH$ Pmbr Am{U `m g§ñWoÀ`m H$m`m©Mm ì`mn dmT>bm. gZ 1868 ‘Ü`o EHy$U 1011 X{bVm§Zr {¼ñVr Y‘m©V àdoe H$obm. `m X{bVm§‘Ü`o ‘m§J, ‘hma Am[U Mm§^ma OmVtÀ`m bmoH$m§Mm g‘mdoe hmoVm. {‘eZ H$m`m©~amo~aM X{bV g‘mOmÀ`m CÞÎmrgmR>r aoìh. eofmÐr `m§Zr {deof à`ËZ Ho$bo. Ë`m‘wioM B{VhmgH$ma h§Q>a `m§Zr Ë`m§Zm Wmoa g‘mOgwYmaH$ åhUyZ g§~mo{Ybo Amho.

aoìh. Zmam`Uemór eofmX«r `m§Zr {ZOm‘mMo VËH$mbrZ {XdmU ga gmbmaO§J n{hbm `mÀ`mH$S>yZ OmbZm ehamOdi 800 EH$a O‘rZ 25 dfmªgmR>r {dZmnÅ>m {‘i{dbr hmoVr. Ë`m ‘miamZmda Ë`m§Zr ~oWob `m ZmdmZo IoS>o dgdbo. `m OmJobm Z§Va ~oWobdmS>r Ago Zmd {‘imbo. emór~wdm§Zr `oWo Zd{¼ñVr g‘mOmgmR>r dgmhV ~Zdbr. Ë`m§À`m nmUrnwadR>çmgmR>r VoWo ghm {d{har ImoXë`m. EH$ MM© Am{U EH$ ‘erX ~m§Ybr, VgoM ~mOmanoR>oMr Am{U H$m`©emioMrhr C^maUr Ho$br.

eofmÐr `m§Zr Zd{¼ñVr g‘mOmgmR>r EH$m ñdV§Ì IoS>çmMr C^maUr Ho$br hr ‘moR>r H«$m§{VH$maH$ KQ>Zm hmoVr Ago Eb. dm`. Am¡Ma‘b `m§Zr åhQ>bo Amho. nma§n[aH$ {df‘VmÝ` g‘mOaMZobm åhUOo {df‘Vobm {Xbobr hr EH$ ‘moR>r MnamH$M hmoVr Ago Ë`m§Zr åhQ>bo Amho. {d^º$ g‘mOaMZoV JmdHw$gm~mhoa Cno{jV amhÊ`mnojm X{bVm§MoM EH$ ñdV§Ì Jmd AgUo `mnojm Xwgar H«$m§Vr H$moUVr Agy eH$Vo ?⁴

gmogm`Q>r ’$m°a Xr àmonoJoeZ Am°’$ Xr Jm°ñnob `m g§ñWoZo nwwT>o Am¡a§Jm~mX‘Ü`o hmobr {Q´>{ZQ>r (n{dÌ EoŠ`) MM© ~m§Ybo. {~«{Q>e bîH$ar A{YH$mè`m§Zr 5,000 ê$n`o Am{U {ZOm‘mZo 5,000 ê$n`o ‘XV {Xë`mZ§Va {~en Jm°b `m§À`m ‘mJ©Xe©ZmImbr ho MM© ~m§YÊ`mV Ambo. Am¡a§Jm~mXÀ`m N>mdUr n[agamV Q>mobZmŠ`mÀ`m ‘mJo ho MM© AmOhr dmnamV Amho.

àmoQ>oñQ>§Q> {‘eZar§Zr `m H$mimV bmoh‘mJm©da AgUmè`m na^Ur, Zm§XoS>, CXJra goby dJ¡ao {R>H$mUr {‘eZH$m`© gwê$ Ho$bo. `m n[agamV Ë`m§Zr Xodio C^mabr, emim Am{U dg{VJ¥ho gwê$ Ho$br. `m emim§V Am{U dg{VJ¥hm§V X{bVm§Zmhr àdoe Agë`mZo àW‘V:M `m Cno{jVm§Zm {‘eZar§À`m ê$nmZo Hw$Ur dmbr {‘imbm. ho {‘eZar àgma H$aV Agboë`m Y‘m©H$S>o Vo AmH$[f©V Pmbo Va Ë`mV Zdb Ago H$mhr ZìhVo.

’$mXa Om{H$`a `m§Mo KmoJaJmdmV AmJ‘Z Pmbo Ë`mAmYrM AemàH$mao {ZOm‘r g§ñWmZmV {¼ñVr Y‘m©Mr nVmH$m ’$S>H${dÊ`mV Ambr hmoVr. Ë`mdoir bîH$ar H±$nmV Y‘©Jwê$§Mo H$m‘ g¡{ZH$s VimVrb A{YH$mar Am{U g¡{ZH$m§gmR>r ‘`m©{XV hmoVo. ‘amR>dmS>çmV OmbÝ`mgma»`m H$mhr ^mJm§V AJXr àW‘V:M EVÔoer` Añn¥í` g‘mOmV àmoQ>oñQ>§Q> n§{W`m§Mo ào{fV H$m`© gwê$ Pmbo hmoVo. {ZPm‘ g§ñWmZmVrb ‘amR>dmS>çmV EVÔoer` bmoH$m§‘Ü`o ào{fV H$m`© H$aUmao ’$mXa ‘m[a`Z Wm°‘g Am{U ’$mXa Om{H$`a ho AmÚ H°$Wmo{bH$n§Wr` Y‘©Jwê$ hmoVo.

g§X^© :

1) nwUo H°$Wmo{bH$ S>m`mo{gg S>m`aoŠQ>ar 2006 (nmZ 23)

2) EZ}ñQ> Ama hb (`oeyg§K), '~m°å~o {‘eZ [hñQ>ar {dW A ñnoeb ñQ>S>r Am°’$ Xr nmÐmoS>mo ¹$íMZ(^mJ n[hbm), EŠPm{‘Za àog, ‘oS>moO ñQ´>rQ>, ’$moQ>©, ‘w§~B©, 1927 (nmZ 201)

3) (Am§~oS>H$ar Midi Am{U h¡Xam~mX g§ñWmZmVrb X{bV ‘wº$s g§J«m‘, S>m°. Eb dm` Am¡Ma‘b, gwJmdm àH$meZ, 861/1, gXm{ed noR>, nwUo 411 030, àW‘md¥Îmr, 1997) (nmZ 44)

4) darbà‘mUo, (nmZ 49)

सेंट मेरीज चर्चची वास्तू सर्वांत जुनी

सेंट मेरीज चर्चची वास्तू सर्वांत जुनी

कामिल पारखे - सकाळ वृत्तसेवा

Friday, December 23, 2011 AT 04:15 AM (IST)

Tags: Saint Mary's Church,   old,   pune

सेंट मेरीज चर्चची वास्तू 

पुणे - पुण्यात पहिले चर्च बांधण्यास माधवराव पेशव्यांनी परवानगी दिली. त्यानुसार 1792 मध्ये क्वार्टर गेटजवळ पहिले चर्च बांधण्यात आले. मातीच्या बांधकामाचे हे चर्च 1852 मध्ये पाडून नव्याने बांधण्यात आले. त्यामुळे 1825 मध्ये बांधून पूर्ण झालेले लष्कर परिसरातील सोलापूर रस्त्यावरील सेंट मेरीज चर्चची वास्तू पुण्यातील चर्चची सर्वांत जुनी वास्तू ठरली आहे.

पुणे व पिंपरी-चिंचवडमध्ये सध्या कॅथॉलिक आणि प्रोटेस्टंट पंथीयांची ऐंशीहून अधिक चर्च आहेत. ख्रिस्ती समाज बहुभाषिक असल्याने अनेक चर्चेसमध्ये इंग्रजी, मराठी, तमीळ, कोकणी, मल्याळम वगैरे भाषांत उपासनाविधी होतात. काही चर्च मात्र केवळ मराठी भाषक ख्रिस्ती समाजासाठी आहेत आणि तेथील सर्व प्रार्थना, गायन आणि उपासनाविधी केवळ मराठी भाषेतच होतात. ही सर्व चर्च सध्या नाताळनिमित्ताने रोषणाईच्या झगमगाटात सजली आहेत.

नाताळनिमित्त शहरातील चर्चचा इतिहासाचा आढावा घेतल्यास अनेक महत्त्वाच्या गोष्टी पुढे येतात. पुण्यात पेशव्यांच्या सैन्यात गोव्यातील, तसेच मूळचे पोर्तुगीज असलेले ख्रिस्ती अधिकारी आणि सैनिक होते. त्यांच्यासाठी पुण्यात चर्च बांधण्यासाठी सवाई माधवराव पेशव्यांनी जागा दिली आणि त्याजागेवर 1792 मध्ये सिटी चर्च बांधण्यात आले. क्वार्टर गेटपाशी असलेले हे चर्च पुण्यातील सर्वात जुने कॅथोलिक चर्च. मातीच्या बांधकामाचे हे चर्च पाडून त्यानंतर तेथे 1852 मध्ये नवे चर्च बांधण्यात आले. पुणे कॅम्पातील सोलापूर रोडवरील सेंट मेरीज चर्चचे 1825 मध्ये उद्‌घाटन झाले, त्यामुळे शहरातील ही सर्वांत जुनी चर्चची वास्तू ठरते. एकोणिसाव्या शतकात शहराच्या विविध भागांत चर्च उभारली गेली. डॉ बाबासाहेब आंबेडकर रोडवरील सेंट मॅथ्यूज मराठी चर्चचा पायाभरणी समारंभ 1893 मध्ये झाला होता. दगडी बांधकाम असलेली ही सव्वाशे वर्षांची वास्तू अजूनही सुस्थितीत आहे. पंचहौद चर्चला गेल्या वर्षी 125 वर्षे पूर्ण झाली, त्यानिमित्त मोठा समारंभ आयोजित केला होता.

प्रामुख्याने मराठी भाषकांसाठी असलेल्या शहरातील प्रोटेस्टंट पंथीय चर्चेसमध्ये क्वार्टर गेट नजीकचे क्राईस्ट चर्च, सेंट मॅथ्यूज मराठी चर्च, खडकी येथील सेंट मेरीज चर्च, गुरुवार पेठेतील होली नेम किंवा पंचहौद चर्च, घोरपडी येथील सेंट जॉन्स चर्च, कसबा पेठेतील ब्रदर देशपांडे चर्च यांचा समावेश होतो. कॅथॉलिक पंथाच्या चर्चमध्ये मात्र बहुतेक सर्व चर्चेसमध्ये इंग्रजी भाषेत त्याचप्रमाणे मराठी भाषेतही वेगळी उपासनाविधी केली जाते. दर आठवड्याला मराठी मिस्सा साजरा करणाऱ्या कॅथोलिक चर्चमध्ये ताडीवाला रोडवरील अवर लेडी ऑफ पर्पेच्युअल हेल्प चर्च, पिंपरी येथील अवर लेडी कन्सोलर ऑफ द ऍफ्लिक्‍टेड चर्च आणि चिंचवड येथील सेंट फ्रान्सिस झेव्हिअर चर्च वगैरेंचा समावेश होतो. या मराठीभाषक ख्रिस्ती समाजातर्फे नाताळानिमित्त यंदा विविध कार्यक्रम आयोजित करण्यात आले आहेत. नाताळाआधी एक आठवडा प्रत्येक ख्रिस्ती कुटुंबाच्या घरी जाऊन नाताळची गाणी म्हणण्याची जुनी परंपरा आहे. सांताक्‍लॉजला बरोबर घेऊन ख्रिस्तजन्माची गीते गाणारा युवक-युवतींचा ग्रुप लहान मुलांबरोबरच प्रौढांचेही आकर्षण असतो. नाताळाची ही गाणी गाण्यासाठी हे तरुण संध्याकाळी बाहेर पडतात आणि रात्री उशिरापर्यंत हा कार्यक्रम चालू असतो.

फराळाची लगबग सध्या मराठी ख्रिस्ती कुटुंबात नाताळनिमित्त फराळ करण्याची लगबग चालू आहे. कुठल्याही मराठी कुटुंबात सणानिमित्त होणाऱ्या मिष्ठान्नांचा या फराळात समावेश होतो. करंज्या, लाडू, शेव, चकल्या, शंकरपाळे आणि त्याचप्रमाणे अनारसे वगैरे पदार्थ या कुटुंबांत केले जातात. दिवाळीनिमित्त या ख्रिस्ती कुटुंबात शेजाऱ्यांकडून फराळाची अनेक ताटे आलेली असतात. नाताळाच्या सणाच्या वेळी फराळाची ताटे पाठवून ही परतफेड केली जाते. गेली अनेक वर्षे ही परंपरा चालू राहिली आहे

Christmas is dual feast for City Church in Pune

Christmas is dual feast for City Church


http://www.sakaaltimes.com/SakaalTimesBeta/20101219/5127886616320126673.htm
CAMIL PARKHE
Sunday, December 19, 2010 AT 06:12 PM (IST)
Tags: City Church, Christmas 2010
PUNE: This Christmas will be of an added significance for the City Church, the mother of all churches in Pune and Pimpri-Chinchwad. It was on Christmas feast exactly 218 years ago that the Catholics in Pune had celebrated the first mass on a land gifted by Sawai Madhavrao Peshwa in appreciation of their services in the Maratha army.
It was on this land that the Church of our Lady of Immaculate Conception, popularly known as the City Church, stands today. This first church in Maharashtra (excluding the churches in Mumbai and Thane district) has been the mother of various Catholic churches which have come up in Pune and Pimpri-Chinchwad during the last two decades.
Today there are altogether 22 Catholic churches in Pune and Pimpri-Chinchwad.
The British, who took over power in Pune, gifted the adjoining three acres and 14 gunthas land to the church whose population has increased by then. A new church was built on this land in 1852. Exactly a century later, the church’s premises was extended to cater its parishioners whose strength by then had risen to 7,000.
Although the oldest church in the city, the number of parishioners of the City Church has been shrinking during the past few decades. This is because a large number of parishioners during this period have sold their houses in the local area and purchased more spacious houses in Fatimanagar and neighbouring areas, the church’s parish priest, Fr George D’Souza, told Sakàl Times.
As a result now, St Patrick’s Cathedral, the city’s second oldest church built in 1850, has the largest Catholic population of over 1200 families. Now there are around 300 Catholic families in City Church’s jurisdiction.
The church has derived its name ‘City Church’ as it stood at one of the entrances of Pune, the Quarter Gate, which had existed there.