भवताल:परिचित आणि तरीही अपरिचित..! 

Marathi News

Dvm originals

Camil Parkhe Rasik Article Divyamarathi   March 13, 2022

कामिल पारखे
camilparkhe@gmail.com

वेगवेगळ्या क्षेत्रांत आपल्या परीने योगदान देणारे अनेक लोक आपल्याभोवती असतात. बऱ्याचदा त्यांच्या गुणांची, खास वैशिष्ट्यांची आपल्याला खरीखुरी जाणीव होते ती मात्र त्यांनी हे जग सोडल्यावरच. या व्यक्ती हयात असतानाच त्यांचे कौतुक करणारे काही लिहिले गेले असते तर त्यांना किती बरे वाटले असते! त्यामुळे स्वतःची ओळख निर्माण करणाऱ्या गुणी व्यक्तींचे कौतुक त्यांच्या तोंडावर, समाजमाध्यमांत नेहमी करायला हवे. त्यातून त्यांना हुरूप येईल आणि इतरांनाही आपल्यामध्येच असणाऱ्या अशा लोकांची, त्यांच्या गुणांची ओळख होईल.

वर्षा उसगावकर या मराठी आणि हिंदी चित्रपटसृष्टीतील प्रसिद्ध अभिनेत्री. एकेकाळी त्या नायिकेच्या भूमिकेत असलेल्या मराठी सिनेमांची एक लाट आली होती आणि त्यापैकी सर्वच सिनेमे यशस्वी ठरले होते. या गाजलेल्या मराठी चित्रपटांशिवाय वर्षा उसगावकरांची आणखी एक ओळख आहे, ती म्हणजे ऐंशीच्या दशकात दूरदर्शनवर तुफान लोकप्रिय ठरलेल्या बी. आर. चोप्रा यांच्या ‘महाभारत’ या मालिकेतही त्यांची भूमिका होती. ‘शोले’मध्ये छोटी भूमिका असलेले कलाकारही लक्षात राहिले, त्याप्रमाणे ‘महाभारत’मध्ये अगदी छोट्या भूमिका केलेल्या कलाकारांनाही वेगळीच ओळख मिळाली. वर्षा उसगावकर यांनी या मालिकेत अभिमन्यूची पत्नी उत्तरा हिची भूमिका केली होती. त्यांच्याविषयी बहुतांश चित्रपट रसिकांना एवढीच माहिती असण्याची शक्यता आहे. 

मला या गुणी अभिनेत्रीविषयी याहून अधिक माहिती अलीकडेच मिळाली. 

काही दिवसांपूर्वी वर्षा यांच्या वाढदिवसानिमित्त सोशल मीडियावर त्यांचे अभीष्टचिंतन करणारा आणि त्यांच्या विविध गुणांची, संपूर्ण कारकीर्दीची माहिती देणारा बायोडेटावजा एक लेख वाचण्यात आला.    त्या लेखात म्हटले होते की, वर्षा उसगावकर या मूळच्या गोव्यातल्या, त्यांचे शिक्षण पणजी शहरात झाले आहे आणि त्या गोवा, दमण आणि दीव विधानसभेचे माजी उपसभापती अच्युत उसगावकर यांच्या कन्या आहेत.  ही माहिती मला खूप वर्षांपासून आहे याचे कारण वर्षा उसगावकर आणि मी स्वतः समवयस्क आणि त्याच काळात मीसुद्धा पणजीला कॉलेज विद्यार्थी होतो.

शालेय आणि महाविद्यालयीन जीवनात त्यांनी केलेल्या भूमिका पाहून ज्येष्ठ दिग्दर्शक दामू केंकरे यांनी त्यांचे गुण हेरले आणि वर्षा यांना अभिनयाच्या क्षेत्रात येण्याचा सल्ला दिला. गोव्याच्या कला अकादमीची शिष्यवृत्ती मिळवून वर्षा यांनी डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर मराठवाडा विद्यापीठात नाट्यक्षेत्राचा दोन वर्षांचा अभ्यासक्रम पूर्ण केला. नंतरचा इतिहास आपल्याला माहीत आहेच. या अभिनेत्रीविषयी वाचताना सहज लक्षात आले की, एखादी परिचित व्यक्तीही तशी आपल्याला किती अपरिचित असते!

वर्षा यांच्या कर्तृत्वाविषयी मला आनंद वाटलाच, पण त्याहून अधिक कौतुक वाटले ते अभीष्टचिंतनाचा हा लेख टाकणाऱ्या त्या व्यक्तीचे. समाजमाध्यमावर प्रवीण कृष्णराव सबनीस हे सद्गृहस्थ दररोज जगातल्या अनेक थोर व्यक्तींविषयी त्यांच्या वाढदिवसाला, जयंतीला किंवा पुण्यतिथीला त्यांच्या चरित्राची, कार्याची थोडक्यात माहिती देत असतात. तत्त्वज्ञ, शास्त्रज्ञ, विविध देशांचे नेते, चित्रपट कलाकार, गायक, खेळाडू अशा लोकांची माहिती यात असते. अर्थात, ऐतिहासिक लोकांविषयी आपल्याला हवी ती सर्व माहिती इंटरनेटवर उपलब्ध असतेच. मला विशेष अप्रूप वाटले ते याविषयी की, आपल्या आजूबाजूला वावरणाऱ्या आणि अगदी आपल्याला परिचित असणाऱ्या व्यक्तींविषयीसुद्धा त्यांच्या वाढदिवसानिमित्त सबनीस माहिती देत होते. अनेकदा ही माहिती थक्क करणारी असते. कारण आपल्याला परिचित असलेल्या लोकांविषयीची काही माहिती अगदी नवीनच असते.

आणखी उदाहरणच द्यायचे तर गेल्या एक-दोन वर्षांच्या काळात गोव्यात माझ्याबरोबर कॉलेजात शिकलेल्या आणि माझे मित्र असलेल्या अनेक लोकांविषयी त्यांच्या वाढदिवसानिमित्त समाजमाध्यमांवर सबनीस यांनी लिहिलेले हे अभीष्टचिंतनपर लेख मी वाचले आहेत आणि त्या लेखांतून मला माझ्या या अगदी परिचयाच्या स्नेह्यांविषयी वाढीव माहिती मिळाली आहे. 

नोकरीनिमित्त गोवा सोडून आल्यावर या स्नेह्यांसोबत आता फारसा संपर्क राहिला नाही हे खरे असले तरी त्यांच्या या विविध क्षेत्रांतील कर्तृत्वाविषयी आपल्याला काहीच कल्पनाही नव्हती याचे आश्चर्यही वाटत राहते. यापैकी अनेक परिचित लोक मला समवयस्क आहेत, तर काही जण खूप लहान आहेत. तरीही विविध क्षेत्रांतील त्यांच्या कार्य-कर्तृत्वाविषयी मिळणाऱ्या नव्या माहितीमुळे विस्मय वाटतो.

उदाहरणार्थ, यापैकी माझ्याबरोबर कॉलेजात असलेली एक मैत्रिण अल्बर्टीन्हा अल्मेडा आता महिलांच्या विविध प्रश्नांत लक्ष घालून पिडित महिलांच्या वतीने संघर्ष करते आहे हे ऐकून खूप बरे वाटले तिच्या वाढदिवसानिमित्त लिहिलेला लेख वाचेपर्यंत अल्बर्टीन्हाच्या व्यक्तिगत आणि सामाजिक आयुष्याविषयी मला काहीच कल्पना नव्हती.

 ‘अतिपरिचयात अवज्ञा’ ही उक्ती परिचित व्यक्तींबद्दलचा आपला दृष्टिकोन स्पष्ट करत असतेच.

शैलेंद्र  मेहता हा कॉलेजमधलाअसाच एक मित्र मोबाइल आणि समाजमाध्यमांमुळे आता पुन्हा नियमित संपर्कात आला आहे. गेल्या वर्षी या मित्राच्या वाढदिवसानिमित्त त्याच्याविषयी लेख वाचला आणि मी अक्षरशः उडालोच. हा मित्र लिंगविस्ट म्हणजे बहुभाषिक आहे. मला अवगत असलेल्या कोकणी, मराठी, इंग्रजी आणि हिंदी या भाषांव्यतिरिक्त त्याला स्पॅनिश, पोर्तुगीज, संस्कृत भाषांचेही ज्ञान आहे हे मला माहीतच नव्हते. हे वाचल्यावर त्याच्याशी फोनवर बोलताना हा विषय मी काढला, तर शैलेंद्र नुसताच हसला. यात मुद्दामहून सांगण्यासारखे काय आहे? असे त्याचे म्हणणे होते.

 सामाजिक आणि पर्यावरणवादी कार्यकर्ते अव्हर्टिन्हो मिरांडा, दिव्यांग व्यक्तींसाठी कार्य करणारे पत्रकार प्रकाश वा. कामत, अलीकडेच पद्मश्री मिळवणारे फुटबॉलपटू ब्रह्मानंद शंखवालकर, चित्रकार सुबोध केळकर, इंग्रजीच्या शिक्षिका असलेल्या आणि नाट्यक्षेत्रात मोलाचे कार्य करणाऱ्या इझाबेला सांतारिटा वाझ, कवी धर्मानंद वेर्णेकर कला दिग्दर्शक सुशांत तारी, माझे कॉलेजमधील सहाध्यायी आणि दिवंगत सामाजिक कार्यकर्ते आणि वकील सतिश सोनक वगैरेंची नवी रूपे समाजमाध्यमांवरच्या अभीष्टचिंतनपर लेखांमुळे मला ज्ञात झाली आणि या स्नेह्यांविषयीचा किंवा अशा परिचितांविषयी आदर कितीतरी पटीने वाढला आहे. 

कुठल्याही दैनिकात संपादकीय पानांवरील स्फुटांत कुणाविषयीचा लेख आणि फोटो आला कि एकदम दचकायला होते, याचे कारण ` मन चिंती ते वैरी न चिंती'. तो लेख त्या व्यक्तीच्या नव्या इनिंगबद्दल किंवा एखाद्या नव्या कर्तुत्वाबद्दलही असू शकतो हे अशावेळेस पटकन लक्षात येत नाही. त्याचे कारण म्हणजे एखाद्याविषयीचे कौतुक वा सन्मान त्यांच्या हयातीत करायचा नसतो, उगाचच स्तुतीसुमने उधळायची नसतात हे आपल्या मनात पक्के असते.

गेल्या काही दिवसांत प्रवीण सबनीस यांनी वाढदिवसाच्या अभिष्टचिंतनानिमित्त लेख लिहिलेल्या काही व्यक्तींची नाव सांगितले म्हणजे मी काय म्हणतो हे लक्षात येईल. रँग्लर परांजपे यांच्या \नात आणि शकुंतलाबाई परांजपे यांच्या कन्या ज्येष्ठ दिग्दर्शिका सई परांजपे, बॅडमिंटनपटू सैना नेहवाल, एकेकाळचे प्रसिद्ध क्विझ मास्टर आणि आता तृणमूल काँग्रेस नेते डेरेक ओ'ब्रायन, तबलापटू उत्साद झाकिर हुसेन, दैनिक `गोमंतक'चे ग्रुप संपादक राजू नायक, वगैरे वगैरे...

काही वर्षांपूर्वी एका इंग्रजी दैनिकात काम करताना `वर्षाच्या आज या दिवशी' या शिर्षकाच्या सदरासाठी मजकूर पुरवण्याचे काम माझ्याकडे होते. वर्षाच्या त्या दिवशी जगातल्या कुठल्याही प्रसिद्ध व्यक्तीच्या जन्मदिन किंवा पुण्यतिथीनिमित्त अथवा एखाद्या गौरवास्पद कामगिरीनिमित्त संबंधित मजकूर प्रसिद्ध केला जायचा. मात्र या सदरात कधीही एखाद्या हयात असलेल्या कर्तृत्ववान व्यक्तींविषयी माहिती दिली जात नसायची.

गेल्या आठवड्यात क्रिकेटपटू शेन वॉर्न यांचे आकस्मिक निधन झाले आणि ‘क्रिकेट जगतातील चमत्कार’, ‘जादूगार’ असे त्याचे वर्णन करणारे अनेक लेख प्रसिद्ध झाले. ‘महात्मा गांधी यांच्यासारखी व्यक्ती या भूतलावर वावरली होती, यावर पुढच्या पिढ्यांचा विश्वास बसणार नाही’ असे उद्गार अल्बर्ट आइन्स्टाइन यांनी काढले होते. 

बापू तर महान होतेच. पण, वेगवेगळ्या क्षेत्रांत आपल्या परीने योगदान देणारे अनेक लोक आपल्याभोवती असतात. त्यांच्या गुणांची, खास वैशिष्ट्यांची आपल्याला अनेकदा खरीखुरी जाणीव होते, ती मात्र त्यांनी हे जग सोडल्यावरच. या व्यक्ती हयात असतानाच त्यांचे कौतुक करणारी माहिती लिहिली गेली असती, तर त्यांना किती बरे वाटले असते! त्याशिवाय या लोकांचे मोठेपण इतरांनाही वेळीच समजले असते.

एखाद्या व्यक्तीचे अकाली निधन झाले की समाजमाध्यमांवर त्या व्यक्तीचे कार्य, स्वभाव, व्यक्तिमत्त्वाबद्दल भरभरून लिहिले जाते. अशा वेळी ती व्यक्ती ज्यांना पूर्णतः अपरिचित असते, त्यांनासुद्धा हळहळ वाटत राहते. मागे एकदा असेच सामाजिक कार्यात खूप सक्रिय असलेल्या, मित्रमंडळींचा मोठा गोतावळा असलेल्या तिशीतल्या तरुणाचे निधन झाले आणि त्याच्या विविध गुणांबद्दल समाजमाध्यमांवर खूप लिहिले गेले. अशा वेळी एकाने ‘अरे, जिवंत असताना अशा गुणी लोकांबद्दल लिहा ना!’ अशी अगदी उद्वेगाने केलेली टिप्पणी आठवली. किती संवेदना अन् जाणीव दडलीय या एका ओळीत! आसपासच्या गर्दीमध्ये स्वतःची खास ओळख निर्माण करणाऱ्या अशा गुणी व्यक्तींचे कौतुक त्यांच्या तोंडावर, समाजमाध्यमांत नेहमी करायला हवे. त्यामुळे त्यांना अधिक हुरूप येईल आणि इतरांनाही आपल्यामध्येच असणाऱ्या अशा लोकांची, त्यांच्या कर्तृत्वाची आणि गुणांची ओळखही होईल.

कामिल पारखे
camilparkhe@gmail.com

 

पत्रकारिता कशी कशी बदलत गेली, हे सांगणारा एक अंत:प्रवाह या लेखनातून राजापूरच्या गंगेसारखा सुप्तपणाने वाहताना दिसतो !

ग्रंथनामा - झलक
मुकेश माचकर

• ‘बदलती पत्रकारिता’ या पुस्तकाचे मुखपृष्ठ
• Fri , 20 March 2020
• ग्रंथनामाझलकबदलती पत्रकारिताकामिल पारखे

ज्येष्ठ पत्रकार कामिल पारखे यांचे ‘बदलती पत्रकारिता’ हे पुस्तक नुकतेच सुगावा प्रकाशनातर्फे प्रकाशित झाले आहे. बदलत्या पत्रकारितेतील काही वाटा-वळणं या पुस्तकात पारखे यांनी टिपली आहेत. या पुस्तकाला पत्रकार, संपादक आणि स्तंभलेखक मुकेश माचकर यांनी लिहिलेली ही प्रस्तावना...

.............................................................................................................................................

‘बिगुल’ या मतपोर्टलचा संपादक म्हणून काम पाहात असताना गेल्या वर्षी २८ मे रोजी मित्र आणि पत्रकार कामिल पारखे यांचा मॅसेंजरवर निरोप आला. त्यांच्या मितभाषी स्वभावाला अनुसरून एवढंच लिहिलं होतं, ‘माझ्याकडे मराठीत एक लेख आहे, तुझा ई-मेल आयडी कळव. तुला पाठवायचाय.’

‘पत्रकारितेतील राशीभविष्य आणि मटक्याचे आकडे’ हा तो लेख वाचला आणि खाली कामिल पारखे हे नाव वाचून उडालोच... मी पत्रकारितेचं प्रशिक्षण घेत असताना कामिल पुण्यात इंग्रजी दैनिकात पत्रकारितेत नाव कमावून असलेले वार्ताहर होते. ते मराठी बोलतात हे पाहिलं होतं, पण त्यांचा त्याआधीचा पत्रकारितेतला प्रवास ज्ञात नव्हता. त्यामुळे ते मराठी लिहितात याची कल्पना नव्हती. अतिशय सुगम आणि थेट भाषेत लिहिलेला हा रसाळ लेख पाहून कामिल यांची मराठी भाषेवरही उत्तम पकड आहे, याचा माझ्यापुरता साक्षात्कार झाला आणि त्यांना ‘मराठीत आणखी लिहा,’ असं कळवलं. छापील पत्रकारितेध्ये ९०च्या दशकापर्यंत वावरलेल्या पत्रकारांना अतिशय परिचयाचा असलेला दैनंदिन राशीभविष्याच्या दैनंदिन फिरवाफिरवीचा आणि कल्याण बाजार, सोने-चांदी, शुभांक अशा सांकेतिक शीर्षकांखाली दिले जाणारे मटक्याचे आकडे यांचा अतिशय खुमासदार आणि नाट्यमय आढावा त्या लेखात घेतला होता. त्या काळात पुण्यातल्या एका प्रख्यात, ऐतिहासिक दैनिकामध्ये आदल्या रात्रीच्या अंकात थोडा फेरफार करून सकाळी ११ वाजता एक आवृत्ती टपालाने बाहेरगावी रवाना केली जायची. तिला ‘एम’ एडिशन म्हणायचे, म्हणजे ‘मेल एडिशन-टपाल आवृत्ती’. प्रत्यक्षात तिच्यातला ‘एम’ हा मटक्यातला होता, हे गुपित सर्वांनाच ठाऊक होतं- त्याची आठवण करून दिली या लेखाने.

हा लेख ‘बिगुल’वर प्रसिद्ध झाला आणि त्याला वाचकांचा उदंड प्रतिसाद मिळाला. छापील माध्यमांच्या, खासकरून वर्तमानपत्रांच्या सुवर्णकाळात वाचकांचं वृत्तपत्रांशी एक खास नातं जडलेलं होतं. सकाळच्या चहाला किंवा इतर आन्हिकांना ताज्या वर्तानपत्राची जोड नसली तर दिवस सुरूच व्हायचा नाही अनेकांचा. त्या काळातल्या वर्तमानपत्रसृष्टीविषयी, तिच्यातल्या माणसांविषयी, पत्रकारांविषयी आदरयुक्त कुतूहल असायचं वाचकांमध्ये. कामिल यांच्या लेखाने त्या वाचकांना त्या काळात नेलं, पत्रकारांना त्यांच्या उमेदवारीच्या दिवसांतल्या अनेक मजेशीर गोष्टींची आठवण करून दिली आणि या काळाची काहीही माहिती नसलेल्या नव्या पिढीच्या पत्रकारांना जुन्या काळाची ओळख करून दिली.

या लेखाच्या प्रतिसादानंतर कामिल यांनी उत्तमोत्तम लेखांचा धडाकाच लावला. मॅसेंजरवर ‘मुकेश प्लीज चेक मेल,’ असा संदेश यायचा. ते मेल तत्काळ उघडून आधी लेख वाचून काढायचा, कामिल यांच्यासोबत त्या काळाची, त्या गावाची फेरी मारायची, त्यांच्या लेखातल्या व्यक्तिरेखांना भेटायचं आणि मग तो पुढच्या सोपस्कारांसाठी पाठवायचा, असा नित्यक्रम होऊन बसला. ‘आमची कॉम्रेडगिरी’, ‘अनुभवलेले पु.ल.’, ‘तीन दशकांतले अण्णा’, ‘पत्रकारितेतील स्त्रिया’ असे अनेक लेख ‘बिगुल’वर छापले गेले आणि सुजाण वाचक त्यांच्या लेखांची वाट पाहू लागले, तसं कळवू लागले.

त्यांनी वेळोवेळी बिगुलवर आणि अन्यत्र लिहिलेल्या, ब्लॉगवर संग्रहित केलेल्या माहितीपूर्ण आणि रसाळ लेखांपैकी काही वेचक लेखांचा हा संग्रह आहे.

कामिल हे खरंतर मिशनरी सेवाव्रती होण्यासाठी महाराष्ट्रातून गोव्याला गेले होते. तिथे त्यांनी कालौघात वेगळाच एक धर्म आत्मसात केला, पत्रकारितेचा- आणि त्यात ते मिशनरी वृत्तीनेच वावरले आहेत. संवादसाधनांची कमतरता असलेल्या आणि टीव्ही पत्रकारितेच्या कल्पनेचाही जन्म होण्याच्या आधीच्या काळात वर्तानपत्रांचे बातमीदार प्रत्यक्ष घटनास्थळीही जात असत. आजकाल काही ठिकाणी वर्तमानपत्राचा बातमीदार दिसला, तर लोक आपत्ती विसरून आणि वेळात वेळ काढून त्याचा सत्कार करतील, इतकी मोबाइल आणि व्हॉट्सअ‍ॅप पत्रकारिता बोकाळलेली आहे.

टीव्हीवर बातमी पाहून त्यावरून लिहून काढणे किंवा सरळ इतर वर्तमानपत्रांच्या वेबसाइटवरून बातम्या उचलून त्यांची चतुर फिरवाफिरव करणे, हे आजकाल वार्ताहर आणि उपसंपादकांचं काम होऊन बसलेलं आहे.

अशा वेळी गोव्यासारख्या सुशेगाद राज्याची पेंग उडवणारी ‘चार्ल्स सोबराजला अटक’ ही घडामोड सर्वांच्या आधी टिपण्यासाठी कामिल आणि त्यांच्या सहकाऱ्यांनी केलेला आटापिटा वाचताना वाचकाला धाप लागते. दहावी-बारावीचे निकालही जेव्हा वर्तमानपत्रांध्ये छापून येत आणि राज्यात कोण पहिला आलाय, हे त्या विद्यार्थ्याच्या आधी वार्ताहरांना कळत असे. त्या काळात गुणवान विद्यार्थ्यांना भेटून, ‘अरे तू पहिला आला आहेस’, असं आपणच सांगून त्यांच्या मुलाखती घेण्याचा अनुभव कामिल यांनी झकास रंगवला आहे. त्यात वार्ताहरांची सरबराई काही वेळा थंडगार बियर आणि केकने होत असे, हे वाचून मराठी वार्ताहरांना गोव्यातल्या वार्ताहरांचा हेवा वाटेल.

ज्या काळात आजच्या घटनेचा फोटो दोन दिवसांनी छापून यायचा, त्या काळात प्रिन्स चार्ल्स आणि डायना यांच्या विवाहाचे फोटो तत्काळ मिळवण्यासाठी ‘नवहिंद टाइम्स’चे तत्कालीन संपादक बिक्रम व्होरा यांनी ते टीव्हीवरून टिपण्यासाठी लढवलेली युक्ती, सुप्रिया सुळेंच्या लग्नाच्या फोटोसाठी आवश्यक यंत्रणाच बारामतीला नेण्याची ‘इंडियन एक्स्प्रेस’ने लढवलेली युक्ती यांसारख्या प्रकरणांधून पत्रकारितेतल्या वाचकांना स्मरणरंजनाचा आनंद मिळेल आणि अन्य वाचकांना थरारक रंजनाचा.

अशीच गंमत पत्रकारितेतल्या बदलत्या तंत्रज्ञानाचा माहितीपूर्ण आढावा घेणारा लेख वाचतानाही येते. पत्रकारितेचा बाकीचा प्रवास कुठून कुठे झाला आहे, हे सुजाण वाचक जाणतातच. तांत्रिक प्रवास मात्र अज्ञात असतो. त्यावर हा लेख प्रकाश टाकतो. पत्रकारितेतल्या महिला सहकाऱ्यांविषयी त्यांनी कौतुकपूर्ण आदराने लिहिले आहे.

पत्रकारांविषयी, खासकरून वार्ताहरांविषयी समाजात फार कुतूहल असतं, ते त्यांना थोरामोठ्यांचा सहवास सतत लाभत असतो म्हणून. राजकीय नेत्यांमध्ये सगळ्या बातमीदारांची उठबस असते, त्यांचा व्यक्तिगत परिचय असतो, याचं वाचकांना फार अप्रूप असतं. राजकीय-सामाजिक नेत्यांची मुलाखत घेण्याची, त्यांच्याबरोबर काही काळ व्यतीत करण्याची आणि त्यांचा प्रवास टिपण्याची संधी कामिल यांनाही मिळालेली आहे. त्यातून त्यांनी पंतप्रधानपदाचे दावेदार म्हणून निवडणूक लढवणारे ज्येष्ठ नेते शरद पवार यांची विमानतळापर्यंतच्या प्रवासात मिळवलेली मुलाखत, तत्कालीन पंतप्रधान विेशनाथ प्रताप सिंह यांची विमानतळावरच्या कक्षात मिळालेली एक्स्क्लुझिव मुलाखत, अण्णा हजारेंच्या राजकीय प्रवासावरचं टिपण (त्यात अण्णा हे पहिल्यापासून कसे ‘मीडिया सॅव्ही’ आहेत, हे कामिल यांना कसं लक्षात आलं तो प्रसंग मुळातून वाचण्यासारखा) आणि किरण बेदींच्या आग्रहामुळे पत्रकारितेचे संकेत बाजूला ठेवून एकच बातमी तीन दिवस लावण्याचा प्रसंग ही प्रकरणं आकाराला आली आहेत.

अनौपचारिक गप्पांध्ये, ऑफ दी रेकॉर्ड व्यक्त केलेल्या मताची बातमी झाल्यामुळे अतिशय प्रतिष्ठित आणि विद्वान राजकारणी असलेले नेते सी. सुब्रम्हण्यम यांच्या कारकिर्दीची दुर्दैवी अखेर कशी ओढवली, ही हकीकतही धक्कादायक आणि रोचक आहे. कामिल यांनी काही निवडणुकांमधल्या वार्तांकनाच्याही आठवणी मांडल्या आहेत.

महाराष्ट्राचं लाडकं व्यक्तिमत्त्व असलेल्या पु. ल. देशपांडे यांचं गोयंकरांवर केवढं गारुड होतं, याचं दर्शन कामिल यांनी दूरस्थपणे घडवलं आहे. मात्र, पुलंच्या निधनाची बातमी पहिल्या पानावर न छापण्याच्या ‘टाइम्स ऑफ इंडिया’च्या निर्णयामागे त्या वर्तमानपत्राचे मराठी संपादक दिलीप पाडगावकर यांचाच आग्रह कसा होता, ही माहिती वाचकांना थक्क करून सोडते. लोकांना रोज ‘गूडमॉर्निंग न्यूज’ द्यायची, नकारात्मक बातम्यांनी त्यांचा सकाळचा चहा खराब करायचा नाही, अशा व्यापारी कल्पनांधून निघालेल्या टाइम्सच्या नवपत्रकारितेच्या नियमांनुसार नामवंत व्यक्तीच्या निधनाची बातमी आत छापायची, बाहेर आठवणींना उजाळा देणारा एखाद्या सेलिब्रिटीचा लेख छापायचा, हा नियम तयार झाला होता. त्यात पुलंसाठी अपवाद करण्याची पाडगावकरांची तयारी नव्हती.

आता हे औद्धत्य म्हणायचं की शुद्ध व्यावसायिक पत्रकारितेचं ब्रीद, हे सांगणं अवघड आहे. असाच एक नैतिक पेच दैनंदिन राशीभविष्य नावाची फेकाफेक आणि मटक्याचे आकडे छापण्याच्या संदर्भात पडतो, पण पगाराचं काम म्हटल्यावर ते केलंच पाहिजे, अशा सोयीने तो सुटतो. वर्तमानपत्राच्या छापील किमतीला काही व्यावहारिक ‘किंमत’ असण्याचा काळ संपत गेला,

पत्रकारिता जसजशी जाहिरातदारांच्या कह्यात गेली आणि नंतर सर्वांत मोठा जाहिरातदार बनलेल्या सरकारच्या हातात गेली, तसतसे पत्रकारितेच्या ब्रीदात काय बदल घडत गेले असतील, त्याचं दिशादिग्दर्शन या लेखातून होतं.

या लेखनप्रपंचात कामिल यांनी त्यांच्या पत्रकारितेच्या कारकिर्दीच्याच नव्हे, तर जन्माच्याही खूप आधी घडलेल्या पंचहौद मिशनच्या चहापानाची अर्थात ग्रामण्यवादाची रंजक आणि बोधपूर्ण हकीकत सांगितली आहे. गोपाळराव जोशी या उपद्वपी गृहस्थाने लोकमान्य टिळक, न्यायमूर्ती रानडे यांच्यासह पुण्यातल्या मान्यवर नागरिकांना पंचहौद मिशनमध्ये व्याख्यानाच्या मिषाने बोलावून चहा-बिस्कीटं खायला लावली आणि नंतर त्याची बोंब मारून लोकमान्यांवर प्रायश्चित्त घेण्याची वेळ आणली, ही गोष्ट त्यांनी पत्रकारितेच्या दृष्टिकोनातून मांडली आहे. आणीबाणीच्याही काळात कामिल सक्रिय पत्रकारितेत नसले तरी देशात काय घडतं आहे, हे टिपण्याच्या वयाचे होतेच.

वाचनातून, मोठ्या माणसांच्या बोलण्यातून त्यांनी आणीबाणीची तुलनेने अपरिचित बाजू पुढे आणली आहे. आणीबाणीमुळे व्यक्तिस्वातंत्र्याचा आणि अभिव्यक्तिस्वातंत्र्याचा संकोच झाला, बाबूशाहीच्या वरवंट्याचा अतिरेक झाला, हे तर खरेच- त्यातूनच इंदिरा गांधींना निवडणुकीत भुईसपाट व्हावं लागलं, पण आणीबाणीत सरकारी कार्यालयं वक्तशीरपणे चालू लागली, लाच न देता कामं होऊ लागली. अशा प्रकारच्या सामान्यजनांना सुखावणाऱ्या बदलांच्या ‘अनुशासनपर्वा’ची दखल फारशी घेतली जात नाही. ती कामिल यांनी घेतली आहे. आणीबाणीमुळे लोकांच्या तिरस्काराच्या धनी झालेल्या आणि आर्थिक बळाविना निवडणूक लढवणाऱ्या इंदिरा गांधींनी हिमतीच्या बळावर आणि जनता पक्षाच्या नादानीमुळे कसा जोरदार कमबॅक केला, हेही त्यांनी एका प्रकरणात नमूद केलं आहे.

साधारणपणे पत्रकारांना दीर्घलेखनाचा कंटाळा असतो आणि त्यांची पुस्तकं प्रकाशित होतात ती आधी वर्तानपत्रात लिहिलेल्या लेखांच्या, सदरांच्या संग्रहाच्या स्वरूपातली असतात. खरं तर अनेक वार्ताहर वर्षानुवर्ष एकेका बीटवर काम करतात म्हणजे एकेका क्षेत्रातल्या बातम्या गोळा करतात. त्या कार्यकाळात त्यांच्याकडे अनुभवांचं, किश्शांचं भांडार जमा होतं, काहीएक अंतर्दृष्टी तयार होते. त्यातला ७० टक्के भाग हा बातम्यांबाहेरचा असतो. त्या खजिन्यातल्या ऐवजाची थोडी लक्षपूर्वक मांडणी केली, तर त्यातून त्या त्या क्षेत्रावर क्ष-किरण टाकणारी उत्तम ग्रंथसंपदा तयार होऊ शकते, पण तसं फारसं होताना दिसत नाही. माहितीचं अद्ययावतीकरण, दीर्घ लेखन, बैठक मारून, मांड जमवून पुस्तकाचा दमसास अवगत करून लिहिणं, या सगळ्याचा कंटाळा, हे याचं कारण असावं.

पत्रकारांचं अनुभवकथन, हा जो दुसरा प्रकार आहे, त्यात कामिल यांच्या या पुस्तकाचा समावेश करावा लागेल. अशा पुस्तकांच्या बाबतीत ‘मी’पणाची लांबण आणि पाल्हाळिक तपशिलांची भरमार होण्याचा धोका संभवतो. शिवाय अशा लेखनात समकालीनता हरवण्याचीही शक्यता असतेच. कामिल यांनी आजवरच्या प्रवासातल्या अनुभवांनाच शब्दरूप दिलं असलं तरी इंग्रजी पत्रकारितेच्या नेमकेपणाच्या, नेटकेपणाच्या अट्टहासामुळे त्यांनी या अवगुणांची बाधा त्यांच्या लेखनाला होऊ दिलेली नाही.

या पुस्तकात त्यांनी काही व्यक्तिरेखांच्या अंगाने लिहिलेले लेख आहेत, काही घटनाप्रधान आहेत आणि काही पत्रकारितेच्या तांत्रिक-आशयात्मक प्रवासाचा आढावा घेणारे लेख आहेत. त्यातल्या अनेकांमध्ये साक्षीदार म्हणून किंवा त्या प्रसंगात सहभागी असलेले पत्रकार म्हणून खुद्द कामिल यांची उपस्थिती आहे, पण ती जाणवतही नाही तिथे खुपेल कशी? चांगला बातमीदार बातमीत दिसत नाही, वाचक आणि बातमीचा आशय यांच्यामध्ये लुडबूड करत नाही, असा संस्कार कटाक्षाने पाळण्याच्या काळातले ते पत्रकार आहेत. या काळात लेखांध्येही अनावश्यक ‘मी’ आला असेल, तर उपसंपादकांची कात्री त्यावर चालायची. त्यामुळे या लेखांध्ये कामिल ‘नायक’ बनून येत नाहीत, ते ऐतिहासिक प्रसंगाचे तटस्थ निरीक्षक ही खऱ्या पत्रकाराची भूमिका या व्यक्तिगत स्वरूपाच्या लेखांध्येही सोडत नाहीत, हे त्यांच्या लेखनाचं सर्वांत महत्त्वाचं वैशिष्ट्य आहे.

त्याने हा ऐवज चघळगप्पा आणि किस्सेबाजीच्या पलीकडे जातो. वाचकांना एकेका काळाचं आणि माणसांचं सुस्पष्ट दर्शन घडवतो आणि सर्वांत महत्त्वाचं म्हणजे पत्रकारिता कशी कशी बदलत गेली, हे सांगणारा एक अंत:प्रवाह या लेखनातून राजापूरच्या गंगेसारखा सुप्तपणाने वाहताना दिसतो.

कामिल यांनी उकळत्या शिशापासून बातमीच्या ओळी घडवणारं लायनो टायपिंग आणि फोटो छापण्याचं ब्लॉकमेकिंग तंत्र यापासून ते आताच्या पोर्टल पत्रकारितेपर्यंतचा अतिशय कमी काळात घडून आलेल्या प्रचंड बदलांचा काळ पाहिला आहे. हे बदल काही फक्त तांत्रिक नाहीत, पत्रकारितेचा आत्माही आता बदलला आहे, अनेक ठिकाणी गहाण पडला आहे. कामिल यांनी आता या आशयात्मक बदलाचाही साक्षेपी आढावा घ्यावा, असा आग्रह त्यांच्याकडे धरावासा वाटतो. तो एक महत्त्वाचा दस्तावेज ठरेल.

एकेकाळी चळवळींमध्ये ‘कॉम्रेड’गिरी केलेले कामिल काही काळ पत्रकारितेतल्या सहकाऱ्यांनाही कॉम्रेड म्हणत, आता अनेक वर्षांत त्यांनी तसं कुणाला म्हटलेलं नाही, असं त्यांनी एका आत्मपर लेखात म्हटलं आहे... पण, पत्रकारितेच्या मूलभूत मूल्यांशी परिचय असलेल्या आणि त्यांच्या मुशीत पिंड घडलेल्या हाडाच्या पत्रकारांना आणि तशाच तयारीच्या वाचकांना या पुस्तकातल्या लेखांधून ‘कॉम्रेड’ या शब्दामध्ये अंतर्भूत भ्रातृभाव, सहानुभाव जाणवेल.

मी पत्रकारितेध्ये अनुभवाने आणि अधिकाराने कामिल यांना सर्वार्थाने ‘ज्युनियर’ असताना त्यांनी अतीव स्नेहाने या पुस्तकाला प्रस्तावना लिहिण्याची मोठी जबाबदारी माझ्यावर सोपवून माझा मोठाच सन्मान केला आहे. त्याबद्दल आभारी आहे, ‘कॉम्रेड कामिल’!

गोवामुक्तीचे हिरकमहोत्सवी वर्ष आणि अंतोनियो कोस्टा पोर्तुगालच्या पंतप्रधानपदी

Caption : Portuguese\ Prime Minister Antonio Costa during his Goa visit in 2017

गेल्या महिन्यात पोर्तुगालच्या मतदारांनी अंतोनियो कोस्टा यांना बहुमताने पुन्हा एकदा पंतप्रधानपदी निवडून दिले आहे.

पोर्तुगिजांची तब्बल साडेचारशे वर्षे वसाहत असलेल्या गोव्यात तसेच दमण आणि दीव येथे भारतीय लष्कर पाठवून पंतप्रधान पंडित नेहरुंनी हा चिमुकला प्रदेश भारतीय संघराज्यात सामील केला, या घटनेससुद्धा गेल्या डिसेंबरात साठ वर्षे पूर्ण झाली.

गोवामुक्तीचे यंदाचे हे हिरकमहोत्सवी वर्ष आणि अंतोनियो कोस्टा यांची पोर्तुगालच्या पंतप्रधानपदी फेरनिवड यात एक महत्त्वाचा संबंध आहे.

कोस्टा यांची पंतप्रधानपदी निवड ही केवळ गोव्यातील नव्हे तर तमाम भारतीयांना अभिमान वाटेल अशीच घटना आहे. युरोपातील या देशातील निवडणुकीच्या या बातमीने गोव्यातसुद्धा जल्लोष केला गेला.

याचे कारण म्हणजे पंतप्रधान अंतोनियो कोस्टा उर्फ बाबुश हे मूळचे गोव्यातले आहेत. `बाबुश’ गोव्यातील एक आवडते टोपण नाव आहे. उदाहरणार्थ, पणजी मतदारसंघातून निवडणूक लढणारे भारतीय जनता पक्षाचे उमेदवार 'बाबुश' मोन्सेरात आहेत आणि त्यांचे प्रमुख प्रतिस्पर्धी भाजपचे बंडखोर उमेदवार मनोहर पर्रीकर यांचे चिरंजीव उत्पल पर्रीकर आहेत.

अंतोनियो कोस्टा सरचिटणीस असलेल्या सोशालिस्ट पार्टीला पोर्तुगालच्या या मध्यावधी निवडणुकीत निर्विवाद बहुमत मिळाले आहे. पंतप्रधान कोस्टा यांनी गोव्याला २०१७ साली भेट दिली तेव्हा मडगाव येथील त्यांच्या वाडवडिलांच्या घरी ते गेले होते, आपल्या जवळच्या नातेइकांना ते भेटले होते.

Portuguese Prime Minister Antonio Costa during his visit to Mangueshi in Goa in 2017

कोस्टा यांची २०१५ला पोर्तुगालच्या पंतप्रधानपदी पहिल्यांदा निवड झाली होती. त्यावेळी त्यांचे सरकार अल्पमतातले होते. एकेकाळी एक बलवान राष्ट्र असलेले पोर्तुगाल आज युरोपमधले एक सर्वांत गरीब राष्ट्र गणले जाते. पंतप्रधान झाल्यानंतर कोस्टा यांनी पोर्तुगालची अर्थव्यवस्था बळकट करण्यासाठी केलेली उपाययोजना खूप लाभदायक ठरली. मात्र त्यानंतर युरोपातल्या कोविड साथीमुळे या देशातील अर्थव्यवस्थेतर खूप वाईट परिणाम झाला आहे. आर्थिक संकटातून बाहेर येण्यासाठी पोर्तुगालला आजही युरोपियन युनियनच्या मदतीवर अवलंबून राहावे लागत आहे .

मूळचे गोव्यातील असलेल्या व्यक्तीची पोर्तुगालच्या मंत्रिमंडळात निवड होण्याची मात्र ही पहिलीच वेळ नाही. ऐंशीच्या दशकात मी गोव्यात पणजी येथे बातमीदार असताना मूळचे गोमंतकीय असलेले पोर्तुगालचे मंत्री किंवा खासदार गोव्याच्या दौऱ्यावर येत असत तेव्हा त्यांच्या या भेटीच्या बातम्या मी अनेकदा दिल्या आहेत. हे पोर्तुगीज मंत्रीमहोदय किंवा संसदसदस्य कुटुंबियांबरोबर आपल्या पूर्वजांच्या घरी आल्यावर नातेवाईकांना भेटत, स्थानिक चर्चला प्रार्थनेला जात अशा बातम्या आणि फोटो आम्ही वृत्तपत्रांत छापत असू.

पोर्तुगालची वसाहत असलेल्या `पोर्तुगीज इंडिया' म्हणून ओळखल्या गोवा, दमण आणि दीव येथील नागरिकांना पोर्तुगालचे नागरिक म्हणून हक्क होते. गेल्या तिनशे-चारशे वर्षांच्या पोर्तुगीज वसाहतीच्या काळात गोव्यातील अनेक लोक विविध कारणांनी पोर्तुगालची राजधानी लिस्बन येथे गेले, तेथेच स्थायिक झाले किंवा तेथून इतर युरोपियन देशांत गेले.

पंतप्रधान अंतोनियो कोस्टा यांचे आजोबा गोव्यातल्या मडगाव इथले, अंतोनियो यांचा जन्म पोर्तुगालमध्ये झाला होता, त्यांचे वडील ओर्लांदो यांचा जन्म पोर्तुगालची दुसरी वसाहत असलेल्या मोझाम्बिक येथे झाला होता.

माझ्याबरोबर पणजी येथे कॉलेजला शिकणाऱ्या माझ्या अनेक मित्रांकडे पोर्तुगीज पासपोर्ट होते. त्यापैकी नंतर काही जण पोर्तुगालला गेले आणि तेथून मग इतर पाश्चात्य राष्ट्रांत स्थायिक झाले आहेत.

विदेशांत जन्मलेल्या व्यक्तींविषयी किंवा इतकेच नव्हे भारतातल्याच मात्र मूळचे इतर राज्यांतल्या व्यक्तीविषयी आपली मते फारशी सहिष्णू नसतात. मात्र भारतीय वंशाच्या व्यक्तीने परदेशात महत्त्वाचे पद मिळवल्यास आपल्याला अभिमान वाटतो.

जन्माने इटालियन असलेल्या सोनिया गांधी यांच्या नेतृत्वाखाली काँग्रेस २००४ साली सत्तेवर आली. त्यावेळी खासदार असलेल्या सोनिया या घटनात्मक तरतुदीनुसार पंतप्रधान होणार हे निश्चित झाल्यावर सत्तेतून पराभूत झालेल्या भाजपच्या खासदार सुषमा स्वराज आणि उमा भारती यांनी काय वक्तव्ये केली हे जाणून घेण्यासाठी त्याकाळची वृत्तपत्रे पुन्हा चाळता येतील.

गोव्यातही आज काय वास्तव आहे ? तिथे 'भायलो' ही संज्ञा आजही वारंवार ऐकायला येतेच. दहा मार्चच्या निवडणुकीनंतर गोव्याच्या इतिहासात पहिल्यांदाच दोन 'भायलो' आमदार असण्याची शक्यता सोशल मिडीयावर व्यक्त केली गेली आहे कारण दोन संभाव्य आमदार दाक्षिणात्य आडनावांचे आहेत, मात्र. जन्माने ते गोमंतकीय आणि कोकणी बोलणारे आहेत !

दादाभाई नौरोजी हे ब्रिटिश संसदेचे पहिले भारतीय सदस्य. ब्रिटिश काळातच गोपाळ कृष्ण गोखले यांची निवड मुंबई विधिमंडळावर आणि केंद्रीय मध्यवर्ती कायदेमंडळावर झाली होती, म्हणून त्यांना `नामदार' हे संबोधन वापरले जाते..

ब्रिटनचे पंतप्रधान बॉरीस जॉन्सन यांचे आईवडील ब्रिटिश, मात्र बॉरीस जॉन्सन हे जन्माने अमेरिकन आहेत ! भारतीय वंशाच्या कमला हॅरिस यांनी अमेरिकेच्या उपराष्ट्राध्यक्ष म्हणून गेल्या वर्षी सूत्रे हाती घेतली. अमेरिकेत, इंग्लंडमध्ये आणि इतर युरोपियन राष्ट्रांतसुद्धा भारतीय वंशाच्या अनेक व्यक्ती विविध महत्वाच्या पदांवर आहेत.

पोर्तुगालमध्ये मात्र ही परंपरा फार जुनी आहे. पंतप्रधान अंतोनियो कोस्टा यांच्याच मंत्रिमंडळात मूळ गोव्याच्या इतर दोन व्यक्ती आहेत.

महाराष्ट्राच्या सीमेवर असलेल्या गोवा या चिमुकल्या राज्यात सहलीसाठी, पर्यटनासाठी अनेक लोक जात असतात. समुद्रकिनारी असलेला एक सुंदर प्रदेश अशीच गोव्याची ओळख असली तरी गोव्याविषयीच्या अनेक नाविन्यपूर्णगोष्टी आपण कधी ऐकलेल्याही नसतात.

उदाहरणार्थ, स्वतंत्र भारताच्या इतिहासात आतापर्यंत फक्त एकदाच आणि केवळ गोवा, दमण आणि दीव येथेच सार्वमत घेण्यात आले आहे. हा प्रदेश पोर्तुगीज सत्तेतून मुक्त केल्यानंतर या प्रदेशाचे भवितव्य काय असावे याबाबत तेथील लोकांचे मत जाणून घेण्यासाठी पंतप्रधान इंदिरा गांधी यांच्या कारकिर्दीत १९६७च्या जानेवारीत तिथे चक्क मतदान घेण्यात आले होते.

गोव्याचे महाराष्ट्रात विलीन करावे कि गोवा स्वतंत्र असावा याबाबत बहुसंख्य लोकांनी स्वतंत्र गोव्यासाठी अनुकूल मतदान केले. महाराष्ट्रात विलीन न होता गोवा अशाप्रकारे स्वतंत्र प्रदेश राहिला.

गोव्याबाबतची आणखी एक वैशिष्ट्यपूर्ण बाब म्हणजे संपूर्ण भारतात केवळ याच राज्यात समान नागरी कायदा किंवा युनिफॉर्म सिव्हिल कोड गेल्या शतकापासून अस्तित्वात आहे.

येथील हिंदू, ख्रिस्ती, मुस्लीम व इतर कुठल्याही धर्माच्या लोकांना लग्न, घटस्फोट, वारसाहक्क वगैरे विविध कायदेकानूंसाठी हा समान नागरी कायदा लागू आहे.

शंभर वर्षांपूर्वी पोर्तुगाल राजवटीने गोव्यात हा कायदा आणला आणि आतापर्यंत तो बिनबोभाट, विनातक्रार पाळला जात आहे. धर्मविरहित आणि लिंगाधारित भेद न करणारा समान नागरी कायदा भारताच्या एका राज्यात खूप वर्षांपासून अस्तित्वात आहे याची देशातील अनेक लोकांना कल्पनाही नसेल.

पणजीला मी कॉलेजात आणि नोकरीला असताना अनेकदा मित्रमैत्रिणींकडून ऐकायचो कि त्यांचे `सिव्हिल मॅरेज’ झाले आहे आणि एकदोन महिन्यांत चर्च मॅरेजही होईल. नंतर लक्षात आले कि युनिफॉर्म सिव्हिल कोडनुसार गोव्यात सिव्हिल मॅरेज वा नोंदणी विवाह बंधनकारक होता.

भारताच्या उर्वरित राज्यांतही आता लग्नाचे नोंदणीकरण अनिवार्य करण्यात आले आहे.

गोवा म्हणजे सुंदर समुद्रकिनारे, हिरवागार निसर्ग,सुट्टी आणि पर्यटनासाठी एक उत्तम आणि जवळचा प्रदेश अशी अनेकांची समजूत असते. गोवा याहून खूप काही आहे, गोव्याची स्वतःची अशी खास संस्कृती आहे, इतिहास आहे. साहित्य, संगीत, क्रीडा वगैरे अनेक क्षेत्रांत गोव्याने खूप मोठे योगदान दिले आहे.

सत्तरच्या दशकात `बॉबी' या गाजलेल्या चित्रपटात राज कपूरने गोव्यातील `देखणी' या लोकप्रिय लोकगीतातील 'घे घे घे घेरे, घेरे सायबा' या ओळी वापरल्या होत्या. चित्रकार मारिओ मिरांडा यांनी आपल्या कुंचल्याच्या रेषांतून गोव्याच्या वैशिष्ट्यपूर्ण वास्तुकला असणाऱ्या मंदिरांची आणि चर्चेसची तसेच या प्रदेशाच्या बहुअंगी संस्कृतीची देशभर आणि जगभर ओळख करुन दिली.

गोव्याच्या बहुअंगी सांस्कृतिक अंतरंगात डोकावून पाहिले तर अशा कितीतरी गोष्टींची ओळख होते

गोवामुक्तीचा यावर्षी सुवर्णमहोत्सव साजरा करणारे गोव्यातील लोक गेली काही आठवडे एका वेगळ्याच म्हणजे लोकशाहीच्या उत्सवात गर्क होते.

१४ फेब्रुवारी रोजी गोव्यात विधानसभेच्या निवडणुकीसाठी मतदान झाले आणि यावेळी इतर पक्षांप्रमाणेच तृणमूल काँग्रेस आणि आप आदमी पक्ष सुद्धा निवडणुकीच्या रिंगणात आहेत.

`गोवाके लोग अजिब है'' असे पंडित नेहरुंचे वाक्य प्रसिद्ध आहे. दहा मार्चला जाहीर होणाऱ्या निवडणूक निकालात पंडितजींच्या विधानाचे कसे पडसाद पडतात हे आता पाहायचे .

`दिव्यमराठी' तला लेख

Rest in Peace Dear Roopesh Raj

.. This photo attracted my attention.

For, I know some of these persons in white cassocks.

They are all Jesuits...

Some of them I know personally and a few of them may know me, too..

One of them, Fr Andrew Fernandes, was in Loyala Hall, the Jesuit pre-novitiate at Miramar, in Panjim, Goa.. where I too had studied a few years earlier

When I went through the Hindustan Times article, the byline and the last line which mentions how the author can be contacted, my eyes turned misty.

The article was written by Roopesh Raj, News Editor of The Hindustan Times, last year.

Roopesh was my colleague in Times of India (Pune edition 1999-2005) and the Sakal-owned Maharashtra Herald (2004-05).

I vividly remember that day in Maharashtra Herald...19 April 2005, to be exact..

Pope Benedict XVI (the 16th..) was just elected at the conclave of cardinals in Vatican

Our News Editor Roopesh said to me " Camil, Why don't you speak to Jesuit Theologian Fr Joseph Neuner .. He's just turned 100 and resides at Sanjeevan Ashram, the Pune Jesuit Provinciate..''

I dialled Sanjeevan Ashram, spoke to Fr Neuner spoke and I got a front page anchor story.

"Pope Benedict, My friend'' says Fr Neuner''

Fr Neuner had worked along with the French theologian (now Pope Benedict) in 1960s when the Vatican Council II was held in Rome...

This was the first time I realised Roopesh Raj was also a Catholic like me ...

Last week, also realised that he too, like me , had dreamt of becoming a Jesuit priest..

Roopesh (49) breathed his last in Pune recently..

In this article, he talks of his alma matter, St Vincent School in Pune, and the Jesuits...

Rest in Peace Dear Roopesh..

....

By Roopesh Raj

https://www.hindustantimes.com/.../in-my-opinion-tribe-of...

Published on Oct 05, 2021

Caption

From left: Fr Anish K, principal of Loyola’s High School; Fr Andrew Fernandes and Fr Kenneth Misquitta, both former principals of St Vincent’s High School, and Fr Francis Patekar, current principal of St Vincent High School; all Jesuits in Pune. )

28Praveen Brahme, Somnath Kannar and 26 others

2 comments

2 shares

Like

Comment

Share