Did you like the article?

Showing posts with label Baptist Muller. Show all posts
Showing posts with label Baptist Muller. Show all posts

Wednesday, May 21, 2014

Fr Joseph Montero, first Maharshtrian Catholic priest


KmoJaJmdMo \$mXa Om{H$`a~m~m (Am¡a§Jm~mX {OëømVrb {¼ñVr {_eZ H$m`© - B g.1892 nmgyZ)

H$m{_b nmaIo
gwJmdm àH$meZ
20) Om{H$`a~m~m§Mo {eî`, n{hbo _amR>r {¼ñVr Y_©Jwê$ \$m. _moÝVoamo


_wŸ§~B© Am{U dgB© n[aga dJiVm Cd©[aV _hmamï´>mVrb ñWm{ZH$ Vê$Um§Zm ào{fV H$m`m©gmR>r AmH${f©V H$aUmao, Ë`mgmR>r Ë`m§Zm nmR>~i XoUmao \$mXa Om{H$`a ho n{hboM Y_©Jwê$ åhUmdo bmJob. Ah_XZJa {OëømVrb Omogo\$ _moÝVoamo ho \$mXa Om{H$`a Am{U \$mXa ~oO} `m§À`m H$m`m©Zo à^m{dV hmoD$Z Y_©Jwê$ ~Zbo. {dX^m©Vrb A_amdVrOdirb AmMbnya `oWrb n°{Q´>H$ Vm`S>o`m§ZrgwÜXm Om{H$`a~m~m§À`m ghdmgmV amhÿZ nwT>o ñdV:bm Ym{_©H$ godog dmhÿZ KoÊ`mMm {ZU©` KoVbm.
Ah_XZJa {OëømV `oeyg§Kr` Y_©Jwê§$Mo ào{fV H$m`© 1878 gmbr gwê$ Pmbo Va E_EgE\$Eg g§ñWoMo H$m`© _amR>dmS>çmV KmoJaJmd `oWo 1892 gmbr gwê$ Pmbo. `oeyg§Kr`m§À`m VwbZoZo \$mÝg{bAZ g§ñWoV Y_©Jwê$ dm ~«Xa hmoÊ`mgmR>r ñWm{ZH$ Vê$U A{YH$ bdH$a AmH${f©V Pmbo qH$dm `m g§ñWoZo Ë`m§Zm Ver g§Yr bdH$a {Xbr Ago åhUmdo bmJob. Xoembm ñdmV§Í` {_imë`mZ§Va 1953 gmbr Ah_XZJa {OëømVrb EH$ Vê$U, Wm°_g ^mboamd, `m§Zr `oeyg§KmV C_oXdma åhUyZ àdoe Ho$bm Am{U 1965 gmbr Jwé{Xjm Pmë`mZ§Va Vo n{hbo ñWm{ZH$ `oeyg§Kr` Y_©Jwê$ R>abo. `m {OëømV ào{fV H$m`© gwê$ Pmë`mZ§Va OdiOdi e§^a dfm©Z§Va `oeyg§KmVrb n{hbo ñWm{ZH$ Y_©Jwê$ hmoÊ`mMm gÝ_mZ Ë`m§Zm {_imbm. _wÝVmoS>o Am{U Vm`S>o `m XmoZ ñWm{ZH$ Vê$Um§Zr _mÌ E_EgE\$Eg `m g§ñWoV ñdmV§Í`mnyduM åhUOo 1930À`m Amgnmg Y_©H$m`© H$aÊ`mgmR>r {Xjm ñdrH$mabr hmoVr.
\$mXa _moÝVoamo `m§À`mZ§Va _amR>r {¼ñVr g_mOmVrb Y_©Jwê$ hmoÊ`mMm gÝ_mZ \$mpÝgg Jm`H$dmS> Am{U OmoOo\$ ~ZgmoS>o `m§Zm {_imbm. Jm`H$dmS> Am{U ~ZgmoS>o ho XmoKo _mdg^mD$ hmoVo. 29 gßQ>|~a 1948 aomOr ZmJnwamV Ë`m§Zm E_EgE\$Eg `m g§ñWoMo Y_©Jwê$ åhUyZ {Xjm {_imbr. `m g_ma§^mMm d¥Vm§V '{Zamoß`m' _m{gH$mZo Ë`mdoir à{gÜX Ho$bm hmoVm.
_amR>r {¼ñVr g_mOmVrb n{hbo Y_©Jwê$ åhUyZ `m g_mOmÀ`m e¡j{UH$ Am{U gm_m{OH$ àJVrgmR>r H$m`© H$aUmè`m _moÝVoamo~m~m qH$dm \$mXa Omogo\$ _wÝVmoS>o `m§Mm C„oI H$amdm bmJob. \$m _moÝVoamo ho `wamonmVrb AZoH$ Xoem§Mm Xm¡am H$aUmao Cno{jV _amR>r {¼ñVr g_mOmVrb n{hbrM ì`º$s. `m naXoe Xm¡è`mVrb AZw^dm§Mm Amnë`m {_eZH$m`m©V dmna H$ê$Z Amnë`m g_mOmÀ`m àJVrgmR>r Ë`m§Zr AZoH$ ZdZdo à`moJ Ho$bo. naXoer {_eZatZr `oWrb eham§Vhr _amR>r _mÜ`_mÀ`m emim CKS>Ê`mda ^a {Xbm. Ë`mH$mimV Am¡a§Jm~mXgma»`m {R>H$mUr B§J«Or emim gwê$ H$aÊ`mMm Ë`m§Mm {ZU©` Z¸$sM YmS>gr åhUmdm bmJob. Am¡a§Jm~mX ehamVrb AmVm Zmdménmbm Ambobr B§J«Or _mÜ`_mVrb {bQ>b âbm°da ñHy$b gwê$ H$aÊ`mV Ë`m§Zr nwT>mH$ma KoVbm. _hmamï´>mVrb {_eZHo$ÝÐmVrb hr n{hbr B§J«Or _mÜ`_mMr emim. Ë`mZ§Va _amR>r {¼ñVr bmoH$m§gmR>r d ~hþg§»` g_mOmgmR>r BVa {_eZ H|$Ðm§V åhUOo lram_nya, amhmVm dJ¡ao {R>H$mUr B§J«Or _mÜ`_mÀ`m emim gwê$ H$aÊ`mg OdiOdi Mma XeHo$ Amobm§S>mdr bmJbr. `mdê$Z _moÝVoamo~m~m§Mm XyaXeunUm {XgyZ `oVmo. Am¡a§Jm~mXÀ`m J«m_rU n[agamV Ë`m§Zr ñdmV§Í`mZ§VaÀ`m H$mimV AZoH$ emim gwê$ Ho$ë`m.
\$mXa Omogo\$ _wÝVmoS>o `m§Mm OÝ_ Ah_XZJa {OëømVrb amhþar VmbwŠ`mVrb qMMmoio Jmdr 29 gßQ>|~a 1902 amoOr Pmbm. {J[aOm~mB© Am{U JUnVamd `m§Mo Vo Xwgao AnË`. Vo gmV dfmªMo AgVmZm Ë`m§À`m AmB©Mo - {JarOm~mB©Mo- {ZYZ Pmbo Am{U Ë`m§À`m d{S>bm§Zr doUy~mB© ZmdmÀ`m _{hboer Xwgao b½Z Ho$bo. Ë`m§À`m d{S>bm§Mohr bdH$aM {ZYZ Pmbo. nmoaH$m Pmboë`m bhmZ Omogo\$bm Ë`mMm Wmoabm ^mD$ Om°Z `mZo VoWyZ OdiM Agboë`m H|$Xi JmdmVrb \$mXam§À`m ~mo{S>ªJ_Ü`o R>odbo.
\$mXa ~°pßQ>ñQ> _w„a Ë`mdoir H|$Xi {_eZMo à_wI hmoVo. hþema Agboë`m Omogo\$da \$mXa _w„a Iye hmoVo. _mÌ `mM H$mimV n{hbo _hm`wÕ gwê$ Pmbo. B§½b§S> Am{U O_©ZrMo d¡a Agë`mZo {~«{Q>em§Zr Ë`mH$mimV qhXwñWmZmV Agboë`m O_©Z {_eZatZm AQ>H$ Ho$br Am{U Ë`mn¡H$s H$mhtZm XoemVyZ hmH$byZ {Xbo. O_©Z ZmJ[aH$ Agboë`m \$mXa _w„a `m§Zmhr Ë`m_wio Ho$§Xi gmoS>mdo bmJbo. H|$XiMr {_eZ ~mo{SªJ H$mhr H$mi ~§X nS>br AZ Omogo\$ nwÝhm Amnë`m Kar naVbm. nwT>o OÝ_mZo \$§M Agbobo \$mXa Om°Z _oar ~oO} `m§Mr KmoJaJmdmVyZ H|$Xi `oWo ~Xbr Pmbr Am{U VoWrb ~mo{S>ªJ_Ü`o Omogo\$Mo {ejU nwÝhm gwê$ Pmbo. {_eZatÀ`m OrdZmMm Ë`mÀ`m _Zmda à^md nS>bm Am{U AmnUhr Y_©Jwê$ hmoD$Z g_mOmMr godm H$amdr Ago Ë`mbm dmQy> bmJbo.
amhmË`mVrb `oeyg§Kr` O_©Z Y_©Jwê$ \$mXa hoZ«r {S>~oëg `m§ZmgwÜXm _hm`wÕm_wio AQ>H$ Pmbr hmoVr. Ë`m_wio Ë`mdoir ~moaga `oWo Agbobo \$mXa Om{H$`a `m§Mr amhmVm {_eZ H|$ÐmV ~Xbr Pmbr hmoVr. gZ 1917 _Ü`o \$mXa ~oO} `m§Zr Omogo\$bm amhmVm `oWo {eH$m`bm nmR>dbo. nwT>o \$mXa ~oO]À`mM {dZ§Vr_wio \$mXa Om{H$`a `m§Zr Omogo\$bm Ah_XZJaÀ`m {_{bQ>ar ñHy$b_Ü`o B§J«OrÀ`m Aä`mgmgmR>r nmR>dbo. Ah_XZJa `oWo \$mXa S>çw~Q>© `m§Zr Ë`mbm B§J«Or {eH${dbo. \$mXa Om{H$`a `m§Zr Z§Va Omogo\$bm `oeyg§Kr` Y_©Jwê$§À`m nwÊ`mVrb g|Q> {dÝg|Q> hm`ñHy$b_Ü`o XmIb Ho$bo.
Omogo\$bm Y_©Jwê$nXmMr Xrjm XoÊ`mg E_EgE\$Eg `m g§ñWoVrb H$mhr Y_©Jwê$§Mm {damoY hmoVm. Omogo\$ `m§Mo dS>rb qhXy hmoVo. Omogo\$ EH$ _hma hmoVm Am{U Vmon`ªV _hma g_mOmVrb EH$mhr ì`º$sbm Y_©Jwê$Mr {Xjm XoÊ`mV Ambr ZìhVr. Ë`m{edm` Zì`mZoM {¼ñVr Pmboë`m VéUmbm Jwé{Xjm XoUo `mo½` Zmhr Ago H$mhr Y_©Jwê§$Mo åhUUo hmoVo. _mÌ Omogo\$bm Amnë`m E_EgE\$Eg g§ñWoV àdoe Úmdm `m~m~V \$mXa Om{H$`a~m~m AJXr R>m_ hmoVo. `m VéUmg Y_©Jwê$nXmMo {ejU XoÊ`mM H$mhrM dmdJo Zmhr Ago Ë`m§Mo _V hmoVo.
\$mXa Om{H$`a ho KmoJaJmdmgma»`m J«m_rU ^mJmV H$m`©aV Agbo Var Ë`m§À`m \$mÝg{bAZ g§ñWoV Vo EH$ Á`oð> Y_©Jwê$ hmoVo. Ë`m§À`m eãXmg `m g§ñWoV _mZ hmoVm. Ë`m_wio AIoarg E_EgE\$Eg g§ñWoÀ`m A{YH$mè`m§Zr Om{H$`a~m~m§Mo EoH$bo Am{U Omogo\$À`m Y_©Jwê$nXmMo {ejU KoÊ`mMm _mJ© _moH$im Pmbm. ZmJnyaMo {~en H$m°nob `m§Zr Amnë`m Y_©àm§VmgmR>r Y_©Jwê$nXmMo C_oXdma åhUyZ Omogo\$Mr {ZdS> Ho$br. Omogo\$Zo {ÌMZmnëbr `oWrb g|Q> nm°b go{_ZarV Y_©Jwê$ hmoÊ`mMo à{ejU KoÊ`mgmR>r àdoe KoVbm. Ë`mÀ`m CÀM {ejUmMm IM© H$aÊ`mgmR>r \$mXa Om{H$`a `m§Zr Amnë`m _m`XoemVrb åhUOo \$mÝg_Yrb g°ìhmo` `oWrb g|Q>-Owbr`ZÀ`m XmoZ _{hbm§H$Sy>Z Am{W©H$ _XV {_i{dbr hmoVr. go{_ZarVM Omogo\$Zo Amnbo _wÝVmoS>o ho AmS>Zmd ~XbyZ _moÝVoaom ho AmS>Zmd KoVbo hmoVo.
ZmJnya `oWo 8 {S>g|~a 1930 amoOr Omogo\$ `m§Zm Y_©Jwê$nXmMr {Xjm {_imbr. \$mXa _moÝVoamo `m§Mr ZmJnyaÀ`m g|Q> Om°Z hm`ñHy$b_Ü`o {ejH$ åhUyZ {Z`wº$s Pmbr. emioV Vo B§J«Or, b°{Q>Z Am{U B{Vhmg {df` {eH$dy bmJbo. `mM H$mimV Ë`§mMm \$mXa doQ>o{b`a `m§À`mer n[aM` Pmbm Am{U Ë`m§Zm naXoe Xm¡è`mMr g§Yr {_imbr. amo_, BQ>br Am{U `oey {¼ñVmMr OÝ_^y_r Agboë`m n°boñQ>mB©Zbm Ë`m§Zr ^oQ> {Xbr.
naXoe Xm¡è`mZ§Va naVë`mZ§Va ZmJnyaÀ`m {~enm§Z§r Ë`m§Mr KmoJaJmd `oWo Zo_UyH Ho$br. n{hë`m _hm`wÕmMm H$mi g§në`mZ§Va O_©Z Y_©Jwê$ nwÝhm qhXwñWmZmV naVbo hmoVo. \$mXa _moÝVoam|Mo _mJ©Xe©H$ Am{U Jwé Agbobo \$mXa Om{H$`ahr amhmË`mhÿZ Amnbr H$_©^y_r Agboë`m _mirKmoJaJmdmV naV Ambo hmoVo. Amnë`m JwéÀ`mM hmVmImbr H$m_ H$aÊ`mMr g§Yr \$mXa _moÝVoam|Zm {_imbr. Ë`mZ§Va \$mXa _moÝVoamo `m§Zr ~moaga `oWo Am{U A_amdVr `oWohr H$m`© Hobo.
`mM H$mimV Ah_XZJa {OëømVrb Am{U _amR>dmS>çmVrb nydm©l_rMm Añn¥í` Agbobm _amR>r {¼ñVr g_mO g§KQ>rV hmoD$Z amIrd OmJm Am{U BVa gdbVr§Mr _mJUr H$é bmJbm hmoVm. gZ 1952 _Ü`o d¡Omnya VmbwŠ`mVrb dmhoJmd _m§Oar `oWo \$mXa _moÝVoamo `m§À`m nwT>mH$mamZo Zì`mZoM ñWmnZ Pmboë`m H°Wmo{bH$ g§KmMo A{YdoeZ ^adÊ`mV Ambo. _amR>r {¼ñVr g_mOmÀ`m àJVrgmR>r {_eZè`m§Zr B§JOr _mÜ`_mÀ`m emim gwê$ H$amì`mV Aerhr _mJUr `m A{YdoeZmV H$aÊ`mV Ambr. Ë`mH$mimV _amR>dmS>çmVrb {_eZH|$ÝÐo ZmJnyaÀ`m {~enm§À`m AIË`marV hmoVr. Ë`m§Mr nadmZJr KoD$Z \$mXa _moÝVoamo `m§À`m à`ËZm§Zr Am¡a§Jm~mX `oWo {bQ>b âbm°da ñHy$b hr emim gwê$ Pmbr. AemàH$mao _hmamï´>mVrb X{bV g_mOmVyZ Amboë`m Zd{¼ñVr g_mOmgmR>r n{hë`md{hë`m B§J«Or _mÜ`_mÀ`m emioMr _whÿV©_oT> amodbr Jobr. Am¡a§Jm~mXbm ~Xbr Pmë`mZ§Va `m emioMm ^¸$_ nm`m Ë`m§Zr V`ma Ho$bm. ZmJnya `oWrb g|Q> \$mpÝgg S>r goëg AnmoñVmo{bH$ ñHy$bMo aoŠQ>a åhUyZ H$mhr H$mi H$m_ Ho$ë`mZ§Va nwÝhm åhUOo 27 Owb¡ 1954 amoOr Vo nwÝhm KmoJaJmd `oWo naVbo. VoWrb {_eZ H|$ÐmMo à_wI \$mXa nrQ>a nm°b `m§À`mH$Sy>Z Ë`m§Zr `m J«m_rU ^mJmMr O~m~Xmar ñdrH$mabr.
_moÝVoamo \$mXam§Zr KmoJaJmdmV {_eZ H§$nmD§$S> ~m§Ybo. VoWo H°$Q>o{H$ñQ> Q´>oqZJ g|Q>a gwê$ Ho$bo. `m g|Q>a_YyZ à{ejU KoD$Z `m n[agam§Vrb bmoH$m§Mo gm_m{OH$ Am{U AmÜ`mpË_H$ à~moYZ H$aUmao AZoH$ {ejH$ V`ma Pmbo. _mñVa `m nXdrZo AmoiIbo OmUmè`m `m {e{jV _§S>itZr Amnë`m AS>mUr, AmVmn`ªV nyU©V: Cno{jV Agboë`m g_mOmMo ZoV¥Ëd Ho$bo. ~wdmOr nR>mao, _mñVa, _Zmoha {eZJmao _mñVa dJ¡ao Zmdo `m n[agam§Vrb n§MH«$moerV bmoH$m§Zm AmOhr n[aM`mMr AmhoV Vo Ë`m§Zr Ho$boë`m H$m_m_wioM. KmoJaJmdmVrb {_eZÀ`m g§V Omogo\$ àemioV {eHy$Z nwT>o AZoH$ Vê$U Y_©Jwê$ Pmbo. Am¡a§Jm~mX Y_©àm§VmÀ`m {d{dY Y_©J«m_m§Vrb Xodim§V Vo Y_©Jwê$ Am{U emim§Mo àmMm`©, {ejH$ dJ¡ao O~m~Xmè`m Vo gm§^miV AmhoV.
\$mXa _moÝVoamo `m§Zm 29 OmZodmar 1970 amoOr njKmVmÀ`m AmOmamZo {Iibo. `m amoJmer gmS>oZD$ df} gm_Zm Ho$ë`mZ§Va 18 OyZ 1979 aomOr _amR>r {¼ñVr g_mOmVrb `m n{hë`m {_eZarMo {ZYZ Pmbo. Ë`m§À`m BÀN>oZwgma Ë`m§Zm Ë`m§À`m Jwé§À`m åhUOo Om{H$`a~m~m§À`m H$~aonmerM {Ma{ZÐm XoÊ`mV Ambr. Om{H$`a~m~m§À`m g_mYrbm ^oQ> XoUmao ^m{dH$ `m _hmZ ào{fVmÀ`m na_{eî`mbmhr AmXam§Obr dmhVmV.


g§X^©:
1) Eg `y ~«m÷Uo, 'n{hbo \$i - ~m~m _w§ÝVoamo' '{Zamoß`m' _m{gH$, 1979 (nmZo 195 Vo 197) )

{dX^m©Vrb n{hbo nmMmaU - ~«Xa n°{Q´>H$ Vm`S>o

n°{Q´>H$ Vm`S>o `m§Mm {dX^m©V AMbnya `oWo 1894 gmbr OÝ_ Pmbm. nwVm~mB© Am{U ~{iam_ ho Ë`m§Mo AmB©d{S>b. µ\$mXa AZ}ñQ> WoìhZoQ> (E_EgE\$Eg) `m§Zr Ë`m§Mm 4 E{àb 1904 amoOr ~m{áñ_m Ho$bm hmoVm. AMbnya `oWrb H°$Q>o{H$ñQ> emioV {eH$ë`mZ§Va VoWrb {_eZ H|$ÐmV Ë`m§Zr H$mhr H$mi H$m_ Ho$bo. KmoJaJmd `oWo \$mXa Om{H$`a `m§À`m hmVmImbr 1918 Vo 1925 `m H$mimV Ë`m§Zr {_eZ H$m`© Ho$bo. VoWo H$m_ H$aV AgVmZm Om{H$`a~m~m§à_mUo AmnUhr Y_©Jwê$ hmoD$Z bmoH$m§Mr godm H$amdr Ago Ë`m§Zm dmQ>bo. Om{H$`a~m~m§À`m CÎmoOZm_wio Ë`m§Zr 1924 gmbr E_EgE\$Eg g§ñWoV XmIb hmoÊ`mgmR>r AO© Ho$bm.
n°{Q´>H$ `m§Zr ~«Xa hmoÊ`mMr BÀN>m ì`º$ Ho$br Voìhm Ë`mdoir E_EgE\$Eg g§ñWoMo àm§Vm{YH$mar Agboë`m \$mXa Aë\$m°Ýg bm[admP `m§Zr g§ñWoMo gw{n[a`a OZab \$mXa Owëg H$mo_agZ `m§Zm `m g§X^m©V 27 Am°ŠQ>mo~a 1924 amoOr nwT>rb nÌ {b{hbo hmoVo.:
''EH$m Vê$UmZo Amnë`m g§ñWoV ~«Xa åhUyZ {Xjm ñdrH$maÊ`mMr BÀN>m ì`º$ Ho$br Amho. \$mXa Om{H$`a `m§Zr Ë`mMr {e\$mag Ho$br Amho. hm Vê$U _hma OmVrMm Amho. Vmo A§JmV YmoVa KmbVmo, _amR>r ~mobVmo Am{U H$mhr dmŠ` B§J«OrV ~moby eH$Vmo. Jobr AZoH$ df} Vmo KmoJaJmd {_eZ H|$ÐmV H$m_ H$aVmo Amho. Ë`mÀ`m H$m_m{df`r gd©M OU g_mYmZr AmhoV.
_mÌ n°{Q´>H$ `m§Zm Amnë`m g§ñWoV ~«Xa hmoÊ`mgmR>r Ë`mdoirM àdoe XoÊ`m~m~V {~en H$m°nob `m§Mm {damoY Amho. ~«Xa hmoD$ BpÀN>Umè`m ñWm{ZH$ Vê$Um§Mr EH$ ñdV§Ì g§ñWm ñWmnZ H$aÊ`mMm Ë`m§Mm EH$ g§H$ën hmoVm. `m g§ñWoVrb d«Xam§Zr qhXwñWmZr na§naoZwgma Amnbr OrdZe¡br Mmby R>odmdr, Amnë`m g§ñWoVrb BVa ~«Xam§À`m nmíVmË` OrdZe¡brMo Ë`m§Zr AZwH$aU H$ê$ Z`o Ago Ë`m§Mo _V Amho. _mÌ {~enm§Mo ho ñdßZ gmH$ma hmoUo AdKS> Amho, Ë`mMo H$maU åhUOo ~«Xa hmoÊ`mgmR>r CËgwH$ AgUmè`m `mo½` Am{U nmÌ C_oXdmam§Mr g§»`m IynM H$_r Amho. qhXwñWmZr ~«Xam§Mr g§ñWm ñWmnZ H$aÊ`mÀ`m Ë`m§À`m `m g§H$ënmg Aem àH$mao hmoUmè`m {damoYm_wio {~enm§Mm n°{Q´>H$bm Amnë`m g§ñWoV XmIb H$aÊ`m~m~VMm {damoY H$_r Pmbm Amho. ''Vwåhmbm H$m` H$am`Mo Agob Vo H$am", Ago Ë`m§Zr _bm åhQ>bo Amho. Aem n[apñWVrV Amåhr n°{Q´>H$bm Amnë`m \$mÝg{bAZ g§ñWoV àdoe {Xbm Va Mmbob H$m?"'
`m nÌmMm AZwHy$b n[aUm_ Pmbm. à{VHy$b n[apñWVrMr AS>Wù`m§Mr hr e`ªV nma Ho$ë`mZ§Va n°{Q´>H$ E_EgE\$Eg `m g§ñWoV XmIb Pmbm. _hmamï´>mVrb Ë`mdoiÀ`m Añn¥í` g_mOmV gdm©V A{YH$ g§»`oZo Agboë`m _hma OmVrVrb EH$ Vê$U amo_Z H°$Wmo{bH$ Y_©_hm_§S>imÀ`m Y_©Jwê§$À`m g§ñWoMm EH$ ^mJ Pmbm. Ë`mnydu, Mma df} AmYr `m g_mOmÀ`mM Omogo\$ _moÝVoamo `m§Zr 1922 gmbr E_EgE\$Eg g§ñWoV Y_©Jwê$ hmoÊ`mgmR>r àdoe KoVbm hmoVm.
_moÝVoamo Am{U Vm`S>o `m§Mm \$mÝg{bAZ g§ñWoV g_mdoe hr EH$ AË`§V _moR>r _hÎdmMr gm_m{OH$ KQ>Zm åhUmdr bmJob. Cƒd{U©`m§Zr {PS>H$maboë`m, JmdHw$gm~mhoa hmH$bboë`m Am{U Xodim§Vhr àdoe ZmH$maboë`m ñWm{ZH$ Añn¥í` g_mOmÀ`m VgoM OmJ{VH$ {¼ñVr Y_©g§ñWoÀ`m B{VhmgmVrb hr Z¸$sM EH$ _moR>r Eo{Vhm{gH$ KQ>Zm hmoVr. Jmoè`m dUm©Mo OmJ{VH$ nmVirda à^wËd AgVmZm H°$Wmo{bH$ Y_©_hm_§S>imV H$mù`m dUm©À`m ì`º$sMr Y_©Jwê$nXmgmR>r dm {~ennXmgmR>r {ZdS> Pmbr `mbm {OVHo$ _hÎd Amho, {VVHo$M `m KQ>Zoghr _hÎd Amho. Ë`mH$mimV àM{bV Agbobr dU©ì`dñWm dm d§edmX PwH$mê$Z XoUo OdiOdi AeŠ` hmoVo.
nwT>rb H$mhr XeH$m§À`m H$mimV _hmamï´>mVrb Añn¥í` g_mOmVrb AZoH$ bmoH$m§Zr Ë`m§À`mda bmXbobo X{bVËd PwS>H$mdyZ XoÊ`mgmR>r {¼ñVr Y_m©Mm ñdrH$ma Ho$bm. AmO `mM g_mOmVrb AZoH$OU {¼ñVr Y_©Jwê$ åhUyZ _Ü` _hmamï´>mV, _amR>dmS>çmV Am{U {dX^m©V H$m_ H$aV AmhoV.
\$mÝg{bAZ g§ñWoÀ`m {demImnÅ>U_ `oWrb _R>mV C_oXdma åhUyZ n°{Q´>H$ `m§Zr 31 _mM© 1926 amoOr àdoe Ho$bm. ~«Xa åhUyZ d«V~§Y ñdrH$maë`mZ§Va Ë`m§Zr Amnë`m Jwê§$~amo~a, Om{H$`a~m~m§~amo~a KmoJaJmdmV 1943 n`ªV `m {_eZ H|$ÐmV H$m_ Ho$bo. nwT>o ZmJnwamVrb g|Q> Om°Z hm`ñHy$b_Ü`o Am{U Q>opŠZH$b ñHy$b_Ü`o Amnë`m Am`wî`mÀ`m AIoan`ªV ~«Xa n°{Q´>H$ Vm`S>o `m§Zr godm Ho$br. d`mÀ`m 91ì`m dfu åhUOo 1985 gmbr Ë`m§Mo {ZYZ Pmbo.

g§X^©:

1) Eg `w ~«m÷Uo, 'n{hbo \$i - ~m~m _w§ÝVoamo' '{Zamoß`m' _m{gH$, 1979 (nmZo 195 Vo 197)