आज २ ऑगस्ट, सिल्व्हासा चा हा मुक्तीदिन. तिथल्या शाळाकॉलेजांत आणि सरकारी कार्यालयात झेंडावंदन होऊन हा दिवस साजरा केला जाईल.

हल्ली वर्षांतून काही दिवस माझा सिल्व्हासा येथे मुक्काम असतो तरी काही वर्षांपूर्वी सिल्व्हासा हे नक्की कुठे आहे हे मलाही माहित नव्हतं. अनेक जणांना सिल्व्हासा कुठे आहे हे माहित नसेल, आणि स्वातंत्र्यदिनाची तर कल्पनाही नसेल.

गोवा, दमण आणि दीव या केंद्रशासित प्रदेशाचा मी अनेक वर्षे रहिवासी होतो, माझे बारावीचे प्रमाणपत्र याच बोर्डाचे आहे. गोवा हे महाराष्ट्र आणि कर्नाटकच्या सिमेवर तर दमण हे महाराष्ट्र आणि गुजरातच्या सिमेवर तर दीव हे आणखी तिसऱ्या टोकावर म्हणजे गुजरात आणि राजस्थानच्या सीमेलगत. तिथे मी आजवर एकदाही गेलेलो नाही. पण गोवा, दमण आणि दीव हे एकच केंद्रशासित प्रदेश होते कारण १९६१ पर्यंत साडेचारशे वर्षे ही पोर्तुगीज वसाहत होती.

पंडित जवाहरलाल नेहरु यांनी १९ डिसेंबर १९६१ रोजी भारतीय लष्कराकरवी कारवाई करून गोवा, दमण आणि दीव भारताच्या संघराज्यात आणला. या लष्करी कारवाईचा, पोर्तुगिजांच्या शरणागतीचा, तिथल्या युध्दकैद्यांच्या पाठवणीचा खूप मोठा इतिहास आहे, जो आपल्याला माहीतच नसतो. गोव्यातले माझे एक जुने पत्रकार मित्र वाल्मिकी फालेरो ( Valmiki Faleiro ) यांनी यावर संशोधनात्मक खूप लिहिले आहे.

दमणपाशी असणारे मात्र समुद्रकिनारा नसलेले सिल्व्हासा सुद्धा या पोर्तुंगिजांच्या वसाहतीचा एक भाग होते. मात्र दमण आणि सिल्व्हासा यामध्ये दहाबारा किलोमीटरचा भारतीय प्रदेश होता. या कारणामुळे फारसा प्रतीकार न होता २ ऑगस्ट १९५४ रोजी सिल्व्हासा अगदी शांततेत भारतीय संघराज्यात सामील झाले.

म्हणून आज २ ऑगस्ट सिल्व्हासा मुक्ती दिन.

अर्थात या मुक्तिदिनाची त्याकाळात फारसा गाजावाजा झालेलं नाही कारण पोर्तुगीजांच्या ताब्यात असलेले गोवा, दमण आणि दीव हे प्रकरण त्याकाळात राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय पातळीवर खूप तापलेले होते.

आज सिल्व्हासा हे दादरा नगर हवेली दमण आणि दीव केंद्रशासित प्रदेशात येते.

विकेंड ला दमण येथे प्रचंड ट्रॅफिक जाम होते. कारण या प्रदेशात गोव्याप्रमाणे दारू स्वस्त असते. ड्राय स्टेट असलेल्या गुजरातचे लोक इथे तहान भागवतात.

अलीकडेच हा प्रदेश महाराष्ट्रात बातम्यांमध्ये झळकला कारण येथे झालेल्या लोकसभेच्या पोटनिवडणुकीत शिवसेनेचा उमेदवार भाजपचा पराभव करून निवडून आल्या. त्या पोटनिवडणुकीच्या वेळी मी सिल्व्हासा येथेच होतो. ( या खासदार मॅडम सध्या कुठल्या शिवसेनेत आहेत याची मला कल्पना नाही!)

आणि हा दमणगंगेचा फोटो...

Camil Parkhe, August 2, 2022

212Bhausaheb Nevarekar, कॉम्रेड भैरवनाथ वाकळे and 210 others

32 comments

1 share

Like

Comment

Share

Nehru the gardener was my inspiration

Nehru the gardener was my inspiration
CAMIL PARKHE
Thursday, June 24, 2010 AT 12:00 AM (IST)
Tags: Pandit Jawaharlal Nehru, Gardening
When Pandit Jawaharlal Nehru was jailed in Ahmednagar Fort during the Quit India movement, he utilised the prison term to pen his magnum opus ‘Discovery of India’ and to create a rose garden at the historic fort of Chand Bibi. Nehru had no idea as to how long the British rulers would keep him in that prison. But that did not deter him from growing a rose garden there - an act that has inspired me immensely in the past few years.
As a student in Goa, I had developed a garden on an open space near the staircase leading to our hostel. But at that time, I had not known about Nehru’s experiments in the garden.
After marriage, I moved from Deccan Gymkhana to Chinchwad. The large open area in front of our building beckoned me whenever I stood in balcony of our third floor flat. One July morning, I started cleaning the area near our housing society’s water tank. The place had vegetation tall enough to hide buffaloes which roamed there. Next week, I bought a pickaxe and other gardening equipments.
It was then that my wife asked me what I was upto. She could not imagine me cleaning up that dirty place and planning a garden there, especially when the land was not even ours. It was then that Pandit Nehru came to my rescue. “Nehru, a towering leader of his time, made a rose garden even in a prison. So what’s wrong if I develop a garden near our society’s building?” I asked her.
The Nehru example did the trick. Thereafter my wife has never objected to my gardening. Working in a garden which was not even ours was not easy. I was aware of several pairs of eyes watching me scornfully from nearby flats as I cleaned weeds, watered the plants and drove away buffaloes. It was the image of Nehru working in the prison that helped me to carry on. Soon, I developed a garden on that land with many flower plants and some tall trees.
Recently, we shifted to a new building nearby in the same colony. Here, too, the large open space near the building beckoned me. This time, there was no hesitation on my part. I have been developing a garden on this no man’s land, nurturing the saplings with my head held high - thanks to Pandit Nehru !